گفتگو با فرهاد رستگارنسب؛ مدیر مرکز رصد اجتماعی و عضو کارگروه رصد فرهنگی کشور

مسئله‌شناسی فرهنگی نیازمند گفتگوی علمی و عمومی است

مسئلۀ فرهنگی باید از دل گفت‌وگوی علمی و عمومی برآید. یعنی پژوهش و گفت‌وگو، نقد و بازاندیشی؛ مسئله‌شناسی نباید از بالا تعریف شود. باید از پایین بتوانیم مسئله‌ شناسایی کنیم. به این ترتیب، مسئله‌شناسی فرهنگی نیازمند فضای باز گفتگوی علمی و عمومی است. در فضای باز علمی و عمومی، وقتی ادعایی مطرح می‌شود می‌توان ادعای مقابلش را مطرح کرد و بحث و گفتگوی عمومی شکل می گیرد.
در این مقاله، ابتدا تفاوت‌های بینِ ابهام و عدم‌شفافیت به‌مثابه انتخابی آگاهانه برای سیاستگذاران و ابهام و عدم‌شفافیت درنتیجه شرایط ساختاری شرح داده می‌شود. سپس، پیامدِ این تفاوت‌‌ها از نظر انواع سیاست‌هایی که در حوزه سیاستگذاری فرهنگی ایجاد می‌شود و چگونگیِ شکل‌گیریِ عدم‌توافق درباره این سیاست‌ها و مشروعیت و منطقِ انتخابِ آن‌ها به‌بحث گذاشته می‌شود. این مقاله را پویا دریس، آرش نصراصفهانی و محمد روزخوش نوشته‌اند و در فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال پانزدهم، شماره 56، پاییز 1398 منتشر شده است.
هدف این نوشتار تحلیل نقش ناسازه‌های شناختی در ایجاد ناهماهنگی میان محتوای سیاست‏‌های فرهنگی با ارزش‌ها و هنجارهای ذی‌نفعان آن سیاست و ارائه یک مدل پیشنهادی برای مطالعه و تحلیل این قبیل ناسازه‌‏ها است. نویسندگان این مقاله فاطمه جواهری و سید یاسر جلالی هستند. این مقاله در فصلنامه علمی مطالعات فرهنگ و ارتباطات، شماره 53، سال 22، بهار 1400 منتشر شده است.
این مقاله به مطالعه ناسازگاری سیاست‌های فرهنگی حوزه زنان و جوانان با نگرش‌های مخاطبان و زمینه‌های شکل‌گیری آن‌ها در ایران می‌پردازد. نویسنده این مقاله سید یاسر جلالی است و در فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 8، شماره 1، بهار 1401 منتشر شده است.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان استان‌های کشور را براساس آمارهای مرکز آمار ایران از تعداد کتاب‌های منتشرشده رتبه‌بندی کرده است. در این رتبه‌بندی بیشترین تعداد کتاب‌های تألیفی در استان تهران منتشرشده است.
هرچند کالاهای فرهنگی بر همۀ افراد تأثیر دارد اما به سبب تأثیرپذیری بیشتر گروه‌های جوانان و کودکان، در مطالعات و سیاست‌گذاری‌ها این گروه‌ها اهمیت بیشتری دارند. ازهمین‌رو در این گزارش تولید و مصرف کالاهای فرهنگی کودکان مدنظر قرار گرفته است. تولید کالاهای فرهنگی در حوزۀ کودکان به چه صورت است؟ میزان مصرف هر کدام از کالاهای فرهنگی در کودکان چقدر است؟
شبکۀ نمایش خانگی فیلیمو هر ساله گزارشی منتشر می‌کند که وضعیت مخاطبان و استقبال از این شبکه را نشان می‌دهد. گزارشی که در سال 1398 منتشر شده است، نشان می‌دهد که استقبال از محتوای ایرانی در فیلیمو بیشتر از محتوای خارجی بوده است.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان براساس آمارهای مرکز آمار ایران استان‌های کشور را براساس شاخص‌های آماری رتبه‌بندی کرده است. در این رتبه‌بندی بیشترین بازدید از موزه‌ها مربوط به استان تهران است و بیشترین بازدید از بناهای تاریخی مربوط به استان فارس است.
طاقچه یک کتابفروشی و کتابخانۀ دیجیتال است. در گزارش سالانۀ سال 1399 طاقچه آورده شده که تعداد کتاب‌های خوانده‌شدۀ سال 1399 نسبت به سال 1398 در طاقچه با 380% رشد، تقریباً 5برابر شده است.
فیدیبو اوّلین و بزرگ‌ترین پلتفرم آنلاین کتاب الکترونیک و صوتی در ایران است که از سال 1392 آغاز به کار کرد. اکنون اپلیکیشن فیدیبو حدود 3میلیون نصب دارد و 1180 ناشر نیز با آن همکاری می‌کنند. میانگین مطالعۀ کاربران فیدیبو 8ساعت در روز ثبت شده است.
هدف اصلی این گزارش بررسی و تحلیل عملکرد «ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد» و عملکرد «کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد» بر اساس داده‌ها و اطلاعات گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ بر اساس این بررسی، سعی بر این است که پیشنهاد‌هایی راهبردی برای ستاد، جهت افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت‌های کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد داشته باشیم.
مؤسسۀ «لگاتوم»[1] سالانه گزارشی براساس شاخص «رفاه و کامیابی»[2] کشورها که از 12مؤلفه تشکیل شده است (کیفیت اقتصادی، محیط کسب‌وکار، حکمرانی، آموزش، سلامت، امنیت و ایمنی، آزادی فردی، سرمایۀ اجتماعی و محیط‌زیست) منتشر می‌کند[3]. داده‌های گزارش نشان از فراز و فرود نرخ مؤلفۀ سرمایۀ اجتماعی ایران در سال‌های مختلف است و در سال 2021 نشان می دهد که نمرۀ کلّی سرمایۀ اجتماعی ایران در سطح متوسط است؛ نمره‌ای که تقریباً مشابه نتایج پیمایش‌های ایرانی است؛ البته باید اضافه کرد که پیمایش‌های داخلی، روند سرمایۀ اجتماعی را متوسط اما کاهشی نشان می‌دهند.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان استان‌های کشور را براساس آمارهای مرکز آمار ایران در مراکز فرهنگی رتبه‌بندی کرده است. در این رتبه‌بندی بیشترین تعداد مراکز فرهنگی و هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در استان تهران قرار دارد و کمترین در استان البرز.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان براساس آمارهای مرکز آمار ایران استان‌های کشور را براساس شاخص‌های آماری رتبه‌بندی کرده است. در این رتبه‌بندی بیشترین تعداد کتابخانه در استان تهران و پس از آن در اصفهان قرار دارد. کمترین کتابخانه‌های عمومی نیز در قم قرار دارد.
مسئلۀ اصلی در این گزارش آسیب‌شناسی قوانین و مقررات حوزة هنر در ایران است. به‌صورت مشخص این گزارش بررسی سه موضوع را دنبال می‌کند:- در چه حوزه‌هایی از هنر در ایران خلأ قانونی وجود دارد؟- برای چه مقولاتی از هنر در ایران قوانین و مقررات وجود ندارد؟- در چه حوزه‌هایی از هنر خلأ مقرراتی وجود دارد؟