دومین جلسۀ دادهخوانی مهاجرت با محوریت وضعیت مهاجرین افغانستانی در ایران و مادرایرانیها به همت مرکز رصد فرهنگی کشور و اندیشکدۀ مطالعات فرهنگ و توسعه برگزار شد.
مدیر اجرایی مرکز رصد فرهنگی کشور با اشاره به پخش شدن چندباره دادههای مخدوش درباره میل به مهاجرت ایرانیان در فضای رسانهای کشور گفت: اینطور نیست که، چون مثلا مخاطبان کانال مجازی شما در یک نظرسنجی آنلاین گفتهاند که میخواهند مهاجرت کنند، پس مثلا ۶۰ درصد از مردم در پی مهاجرتند؛ این چنین ادعاهایی وهن علم است.
مدیر مرکز رصد فرهنگی کشور با اعلام عدد میل به مهاجرت ایرانیان گفت: بر مبنای دادههای مراکز مختلف افکارسنجی که با شیوههای علمی و بهصورت میدانی و تلفنی و حجم نمونۀ ملی، یعنی همۀ کشور، گردآوری و در مرکز رصد فرهنگی کشور از لحاظ روشی اعتبارسنجی شده است، میل به مهاجرت ایرانیان عددی بین ۲۴ تا ۲۸ درصد است.
براساس دادههای موجود، تعداد فرزندان بیشناسنامه حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی بیش از 100هزار نفر است. بسیاری از این افراد بیشتر خود را بهسمت مادر متمایل میدانند اما در جامعه اینطور پذیرفته نشدهاند و ازاینرو درگیر سرگردانی هویتی هستند. بیهویتی قانونی مادرایرانیها نتایج عمیق فرهنگی در زیستار فردی افراد و جامعۀ پیرامونی بهوجودمیآورد و در نسلهای بعدی آسیبهای فرهنگی اجتماعی بزرگتری را در پی خواهد داشت. این گزارش در تلاش است تا روند قانونی طیشده در مورد قانون تابعیت مادرانه را بهطورخلاصه شرح دهد و با ارائۀ آمارهای موجود و روایتهایی از زندگی این افراد وضعیت فعلی را روشن کند. بهعلاوه با تشریح ابعاد فرهنگی زیستار مادرایرانیها بتواند پیشنهادات مؤثری برای سیاستگذاری در این حوزه ارائه دهد.
محمود هدایت در سال 1365 برای سازمان برنامه و بودجه گزارشی تحت عنوان «مهاجرتهای خارجی و علل و آثار و آن در ایران» نوشته و به نکات قابلتوجهی در حوزۀ مهاجرت توجه کرده است که در ادامه میآید.
گزارش «وضعیت مهاجرت ایران» به بررسی روندهای مهاجرت از ایران و مهاجرت به ایران میپردازد. در این گزارش به مسائل مهم حوزۀ مهاجرت اعم از آمار مهاجران، آموزش مهاجران حاضر در ایران، مسئلۀ مادرایرانیها، سازمان ملّی مهاجرت، نخبگان مهاجر در ایران و مهاجرهراسی یا مهاجرستیزی پرداخته شده است.
سالنامۀ مهاجرتی ایران 1401 دربردارندۀ آخرین و بهروزترین آمار و اطلاعات حوزۀ مهاجرتهای بینالمللی در ایران و جهان است. این سالنامه را رصدخانۀ مهاجرت ایران منتشر کرده است.
رصدخانه مهاجرت ایران وابسته به پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه شریف ویژهنامهای با عنوان «مهاجرتنامه» (گفتارهای تحلیلی-انتقادی درباره ریشهها و پیامدهای مهاجرت ایرانیان) منتشر کرده است که حاوی دادههای و تحلیلهای ارزشمندی است.
سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۰ نمایانگر آخرین و بهروزترین آمار و اطلاعات حوزه مهاجرتهای بینالمللی در ایران و جهان است و نسبت به سالنامه مهاجرتی سال 1399 بهبود یافته است.
اطلاعات این سالنامه حوزههای گوناگون مهاجرتی را شامل میشود که در فصلهای مختلف با ارائه اطلاعات دقیق به آن پرداخته شده است. آماری چون جمعیت ایرانیان خارج از کشور، جا به جاییهای دانشجویی، مهاجرتهای کاری. البته اطلاعات مهاجرتهای اجباری- پناهجویی مبتنی بر منابع داخلی و گزارشات مرجع بینالمللی که میتواند برای مسئولان اجرائی و محققان این حوزه بسیار مفید باشد، در آن موجود است.