مشخصات
|
عنوان قانون |
برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران |
|
تاریخ تصویب |
16/ 1/ 1396 |
|
مسئولین کشور در زمان تصویب قانون |
رئیس قوه مجریه: حسن روحانی رئیس قوه مقننه: علی لاریجانی زیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: رضا صالحی امیری |
|
متولی بررسی تطبیقی قانون |
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی |
|
تاریخ انتشار گزارش بررسی تطبیقی |
مرداد 1396 |
لایحه دولت
- از میان موضوعات فرهنگی، بیشترین تمرکز دولت در لایحه ارائه شده به مجلس، ورزش، گردشگری و آموزش بوده است. وجه درآمدزایی در نگاه به این موضوعات در اولویت بوده است. در کنار اینها، گردشگری به عنوان صنعت دیده شده است اما حکمی درخصوص آن نیامده است. علاوه بر این، به موضوع واگذاری مرمت و احیای میراث فرهنگی در ماده بیست و چهار اشاره شده است.
- مهمترین مادۀ فرهنگی لایحه دولت، ماده بیست و سه است. در این ماده بر درآمدزایی و واگذاری امور تأکید شده است. واگذاری، تسهیل فرآیند و تقویت جایگاه سازمانی، سه راهبرد اصلی در بخش فرهنگ هستند. ماده بیست و سه در راستای تعالی و مقاوم سازی فرهنگی، تحقق توسعه متناسب با مقتضیات فرهنگی، حمایت از تولیدات و محصولات فرهنگی و نیز ارتقای جایگاه و منزلت اصحاب و نخبگان و پیشکسوتان فرهنگ و هنر، به اصلاح فرآیندهای صدور مجوز، حمایت از فعالیت های فرهنگی و واگذاری تصدی گری فرهنگی پرداخته است.
- ماده 24 به واگذاری مرمت بناهای تاریخی و فرهنگی و احیای بافت های ارزشمند کشور می پردازد، بند 2 ماده 28 درمورد تأمین هزینه های مشاوره خانواده برای افراد فاقد تمکن مالی است و ماده 30 لایحه دولت جهت تقویت جایگاه سازمانی امور زنان و خانوده در دستگاه در راستای اعمال رویکرد عدالت جنسیتی پیشنهاد شده است. این ماده ها، مجموعه ماده های فرهنگی لایحه پیشنهادی دولت برای برنامه ششم توسعه هستند.
- می‌توان با استناد به مواد لایحه، سیاست دولت در حوزه فرهنگ را تمرکز بر اقتصاد فرهنگ، فعال ساختن ظرفیت‌های درآمدزایی، رفع موانع مشارکت بخش خصوصی و فراتر از آن تضمین فعالیت های فرهنگی و هنری بخش غیردولتی دانست.
مصوبات کمیسیون فرهنگی
1. پایه اقدام مجلس ابتدا در کمیسیون های تخصصی و سپس در کمیسیون تلفیق و در نهایت در صحن علنی رقم خورده است. این کمیسیون 7 ماده از 35 ماده لایحه دولت را اصلاح و 43 حکم به‌عنوان مواد الحاقی در حوزه فرهنگ پیشنهاد داده است. بنابراین در مجموع کمیسیون فرهنگی برای حوزه فرهنگ 50 حکم پیشنهاد داده است.
2. کمیسیون فرهنگی تمرکز خود را بر حمایت از شورای عالی انقلاب فرهنگی، حوزه های علمیه، گردشگری، صنایع دستی و زنان گذاشته است. کمیسیون به اموری نظیر مشارکت دادن دستگاه های ذینفع (خارج کردن تصمیم گیری و اجرا از وضعیت تک قطبی دولت) و مشروط کردن تصمیم گیری ها به مجلس توجه دارد.
3. از پنجاه ماده کمیسیون فرهنگی مجلس، بیشترین تعداد را حوزۀ ورزش با شش ماده دارد و پس از آن صدا و سیما با چهار ماده و آسیب های اجتماعی با سه ماده قرار دارد. بیشترین سیاست های حمایتی کمیسیون به ورزش و صدا و سیما اختصاص دارد و کمترین آنها به قرآن، زیارت و سینما.
4. احکامی که کمیسیون فرهنگی پیشنهاد می دهد در بیست و پنج حوزه قرار می گیرد که یازده مورد از آن در کمیسیون تلفیق مصوبه پیدا میکند. اهمّ این موارد عبارتند از گردشگری، آسیب های اجتماعی و خانواده، ورزش و صدا و سیما. در مقابل چهارده حوزه مصوبه ای پیدا نمی کنند. این موارد شامل حوزه‌های علمیه، حوزه‌های علمیه دانشگاهی، بسیج، بودجه فرهنگی، سینما، قرآن، اصلاح الگوی مصرف و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، الگوی توسعه اسلامی – ایرانی، اطلس فرهنگی کشور، «معماری اسلامی- ایرانی»، تبلیغات بازرگانی، جهاد دانشگاهی، سبک زندگی و تبلیغ اسلامی می شود.
قانون برنامه ششم
1. مجموعاً بیست و هفت ماده از صد و بیست و چهار ماده قانون برنامه توسعه ششم (یعنی بیست و یک درصد) مربوط به فرهنگ هستند و سیزده تا از آنها مستقیماً ذیل فرهنگ نوشته شده اند. در این بیست و هفت ماده، شصت و نه حکم فرهنگی وجود دارد که بیست و سه حکم آن مربوط به آسیب های اجتماعی می باشد.
2. حوزه آسیب های اجتماعی و خانواده بیشترین حکم را در برنامه توسعه دارد به طوری که 52 حکم در کمیسیون تلفیق تصویب شده و سی و نه حکم در صحن علنی مجلس به تصویب رسیده است. اولویت های حوزه خانواده عبارتند از طلاق، زنان سرپرست خانوار و کودکان کار. لذا روح حاکم بر مصوبات مربوط به خانواده، جنبه آسیب شناسانه دارد.
3. فقط یک ماده از مصوبات کمیسیون فرهنگی در زمینه ورزش، اعتباری بالغ بر 1440 میلیارد تومان به همراه داشته است که بیش از کل اعتبارات این حوزه در بودجه های سالیانه می باشد. سیاست کلی حمایتی در حوزه ورزش، جهت گیری به سمت ورزش های همگانی است.
4. از چهار ماده مربوط به صدا و سیما در قانون برنامه ششم، یکی از مهم ترین احکام درباره صداوسیما افزایش هزار میلیارد تومانی بودجه این سازمان در بودجه های سالیانه است.
5. در مجموع آنچه به‌عنوان برنامه ششم توسعه در حوزه فرهنگ مطرح شده است مجموعه‌ای از مجوزها و حمایت ها است که ازسوی دولت و مجلس پیشنهاد و به تصویب نهایی رسیده است؛ اما به معنای متعارف، برنامه محسوب نمی‌شود.