نقشۀ مهندسی فرهنگی کشور

نقشۀ مهندسی فرهنگی کشور را دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1392 تدوین کرده است.
تصویر نقشۀ مهندسی فرهنگی کشور

نقشۀ مهندسی فرهنگی کشور شامل فصول زیر است:

  1. کلیات؛ این بخش شامل تعاریف اساسی مفاهیم و اصطلاحات همچون فرهنگ، فرهنگ ملی (اسلامی-ایرانی)، عمومی، حرفه‌ای، لایه‌های فرهنگ، مهندسی فرهنگ، مهندسی فرهنگی، نقشۀ مهندسی فرهنگی، پیوست فرهنگی و مختصات نقشه است.
  2. مبانی، ارزش‌ها و اصول حاکم بر نقشه؛ مبتنی بر منابع و معارف اسلامی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مبانی نظری معتبر و ارزش‌های فرهنگی اصیل اسلامی-ایرانی تهیه و تدوین شده است و شاکله و مبنای هدف‌گذاری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی و تحویل و ارتقای فرهنگی کشور است.
  3. چشم‌انداز فرهنگی کشور در افق 1404؛ ترسیم‌کنندۀ قله‌ها و وضعیت مطلوب فرهنگی کشور در افق 1404 است که مبتنی بر مبانی، ارزش‌ها و اصول بنیادین فرهنگی کشور، رهنمودهای مقام معظم رهبری، سند چشم‌انداز ایران 1404 و سایر اسناد فرادستی و همچنین مقتضیات ملی، منطقه‌ای و جهانی طراحی شده است.
  4. اهداف کلان فرهنگی؛ ترجمان زمان‌مند چشم‌انداز فرهنگی کشور در محورها و حوزه‌های راهبردی و کلیدی فرهنگی کشور است. اصولاً هر هدف کلان، وظایف و مأموریت‌های یک تا چند نهاد و دستگاه اجرایی را تحت پوشش قرار می‌دهد. همچنین مواردی به‌عنوان کمیت‌های مطلوب فرهنگی و اهداف کمّی درنظرگرفته شد که لازم است باتوجه‌به اعتبارات، امکانات، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های دستگاه‌ها و نهادها در ستاد راهبری اجرای نقشه مهندسی فرهنگی تعیین شود.
  5. اولویت‌های فرهنگی؛ تعیین‌کنندۀ موضوعات و محورهای راهبردی در هر حوزه، محور یا هدف است که ضمن تعیین اولویت‌های رتبی و زمانی آن‌ها، مبنا و چگونگی تخصیص منابع و سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهد.
  6. راهبردها و اقدامات؛ شامل راهبردهای فرهنگی کلان و ملی و اقدامات ملی به شرح زیر است:

الف) راهبردهای فرهنگی: تعیین‌کنندۀ مسیر و راهی است که متناسب با فرصت‌ها و تهدیدها، قوت‌ها و ضعف‌های محیطی برای نیل به اهداف فرهنگی در دو سطح کلان و ملی طراحی و تدوین می‌شوند.

راهبردهای کلان ابزار تحقق اهداف کلان هستند و راهبردهای ملی دربردارندۀ اهداف فرعی و راهکار تحقق آن هستند؛ درواقع راهبردهای ملی مبنای تعیین اقدامات ملی نقشۀ فرهنگی کشور محسوب می‌شوند.

ب) اقدامات ملی: طرح‌ها و پروژه‌هایی هستند که برای تحقق اهداف طراحی و تعیین می‌شوند. اقدامات ملی ناظر به اهداف و متناسب با راهبردهای تعیین و معمولاً در چارچوب برنامه‌های پنج‌ساله طراحی و در قالب یک یا چند برنامۀ سالانه اجرایی می‌شوند. اقدامات ملی غالباً فرابخشی و فرادستگاهی هستند و ماهیت ترکیبی دارند؛ باوجوداین ممکن است در مواردی وجه پژوهشی، اجرایی و تقنینی بر سایر وجوه آن غلبه یابد.

7. چارچوب نهادی نظام فرهنگی کشور: ناظر به نگاشت نهادی، تقسیم کار ملی و استانی و نظام مدیریت راهبردی فرهنگی کشور بوده و همچنین مبین سازمان و ساختار و فرایندهای کلان سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، هدایت و سازماندهی و نظارت و ارزیابی فرهنگی کشور در سطح ملی و استانی برای اجرای نقشه مهندسی فرهنگی است.

284100