ارزیابی مدل‌های سنجش دین‌داری ایرانیان در پیمایش‌های ملی

رصد و پایش وضعیت دین‌داری به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی، جالب‌توجه مراکز علمی و نهادهای تصمیم‌گیر بوده، به‌گونه‌ای که تاکنون پیمایش‌های گوناگونی در این زمینه صورت گرفته که هرکدام از آن‌ها بر الگوی نظری خاصی استوار است و یافته‌های آنان بعدشناسی و گویه‌های منحصربه‌فرد همان الگو را پوشش می‌دهد. بنابراین، فهم این داده‌ها و تحلیل‌های متنوع برآمده از آن‌ها، در گرو شناخت مدل‌های زیربنایی سنجش دین‌داری پیمایش‌ها است. هدف گزارش حاضر، ارزیابی مدل‌های سنجش دین‌داری ایرانیان در پیمایش‌های ملی و بررسی نقاط قوت و ضعف هرکدام از آن‌ها برای مشخص ساختن قدرت واقع‌نمایی آن‌ها است. همچنین، به مهم‌ترین مدل‌های بومی نیز پرداخته‌شده تا ظرفیت آن‌ها در مقایسه با سایر مدل‌ها مشخص شود. نتیجه آنکه، اگرچه پیمایش‌ها توانایی به تصویر کشیدن بخشی از واقعیت چندلایه دین‌داری رادارند؛ اما می‌توان به کمک مجموع یافته‌های آنان در کنار یکدیگر، تا حد قابل‎قبولی به روند برخی تغییرات فرهنگی ایرانیان پی برد.