-
میثم ملکشاه
کارشناسی ارشد فلسفه علوم اجتماعی
در مطلب حاضر بخش‌هایی از این پیمایش دربارۀ مصرف فرهنگی خانوارهای ایرانی ارائه شده است. این موضوع در دو حوزۀ میزان مطالعۀ کتاب و میزان استفاده از فیلم و سریال بررسی شده است. عضویت در کتابخانه، میزان مطالعۀ کتاب، میزان استفاده از فیلم و سریال و منابع دریافت فیلم و سریال شاخص‌های اصلی در این گزارش به شمار می‌آیند.
جامعۀ آماری پژوهش
جامعۀ آماری این طرح، مجموع افراد 18 سال به بالای خانوارهای شهری (ساکن در شهرهای مرکز هر شهرستان) در 31 استان کشور در زمان اجرای طرح است. روش انتخاب شهرها به‌صورت تمام‌شماری بوده است. برابر با آخرین تقسیمات کشوری تا مهرماه 1393 در کشور 426 شهرستان تعریف‌شده که شهر مرکز هر شهرستان (برابر با 426 شهر) جامعۀ آماری اوّل این پژوهش را تشکیل می‌دهد. برای هرکدام از شهرها متناسب با طبقۀ جمعیتی آ‌ن‌ها، حجم نمونه تعیین‌شده است.
روش نمونه‌گیری
برای به‌دست‌آوردن نتایج دقیق و صحیح از روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای استفاده شده است. در مرحلۀ اوّل با استفاده از نقشه‌های به‌روزشده مرکز آمار ایران و همچنین بانک‌های اطلاعاتی مربوط به بلوک‌های شهری، به نمونه‌گیری از بلوک‌های هر شهر اقدام شده است. در مرحلۀ دوم پس از مشخص‌شدن بلوک‌های نمونه، با 10 خانوار ساکن در بلوک موردنظر که به شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شده‌اند، مصاحبه شده است.
نمونه‌ها
پهنۀ جامعۀ آماری پیمایش وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعۀ ایران، 426 شهر مرکز شهرستان در کشور با حجم نمونه 82500 نفر است.
جمع‌آوری داده‌ها
داده‌های این پژوهش با ابزار مناسب پرسشنامۀ محقق‌ساخته و با تکنیک مصاحبۀ حضوری جمع‌آوری شده است و در این میان به چگونگی توزیع و روابط متغیرهای موردمطالعه در سطح ملّی، استانی و شهری جامعۀ آماری موردمطالعه توجه شده است.
یافته‌های پژوهش
مهم‌ترین یافته‌های پژوهش در بحث مصرف فرهنگی به‌قرار زیر است:
کتابخانه: حدود 15 درصد از پاسخگویان عضو کتابخانه‌های کشور هستند.
جدول 1: میزان عضویت در کتابخانه‌های کشور
|
|
درصد |
|
بله |
15.4 |
|
خیر |
77.5 |
|
بدون پاسخ |
7.1 |
میزان مطالعه در هفته: مهم‌ترین نکته در این بخش، تعداد افرادی است که پرسش دربارۀ میزان مطالعه در هفته را بی‌پاسخ گذاشته‌اند. بیش از 64 درصد از پاسخگویان از پاسخ دادن اجتناب نموده‌اند. بیشترین فراوانی در بحث مطالعه، حدود یک الی دو ساعت در هفته بوده که 16.8 درصد از پاسخگویان در این گروه قرار می‌گیرند.
جدول 2: میزان مطالعه در هفته
|
|
درصد |
|
کمتر از یک ساعت |
6.9 |
|
یک تا دو ساعت |
16.8 |
|
سه تا چهار ساعت |
6.5 |
|
پنج تا شش ساعت |
3.3 |
|
هفت ساعت و بیشتر |
5 |
|
بی‌پاسخ |
61.4 |
میزان تماشای فیلم و سریال خارجی: دراین‌باره باید گفت که 59.4 درصد از پاسخگویان گاهی اوقات فیلم و سریال خارجی می‌بینند. بیش از 13 درصد از ایشان نیز زیاد فیلم و سریال خارجی تماشا می‌کنند.
جدول 3: میزان تماشای فیلم و سریال خارجی
|
|
درصد |
|
اصلاً |
24.7 |
|
گاهی اوقات |
59.4 |
|
زیاد |
13.5 |
|
بی‌پاسخ |
2.4 |
نحوۀ تماشای فیلم و سریال خارجی: مطابق با پاسخ‌ها ماهواره، تلویزیون و شبکۀ نمایش خانگی به ترتیب با حدود 21، 26 و 21 درصد، سه منبع اصلی دستیابی به فیلم‌ها و سریال‌های خارجی محسوب می‌شوند.
جدول 4: نحوۀ تماشای فیلم و سریال خارجی
|
|
درصد |
|
فیلم به زبان‌اصلی در دی‌وی‌دی و کامپیوتر |
6.5 |
|
از طریق ماهواره |
20.8 |
|
از طریق شبکه‌های استانی و ملی تلویزیون |
26.1 |
|
از طریق شبکه نمایش خانگی |
21.3 |
|
سایر |
0.9 |
|
موارد ترکیبی |
2.9 |
|
بدون پاسخ |
21.5 |
