کارشناسی ارشد فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)
حسین اکبرزاده
کارشناسی ارشد فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)
گزارش رصد فرهنگی (51)
وضعیت‌سنجی رسانه‌ها در آمریکای لاتین
گزارش «وضعیت‌سنجی رسانه‌ها در آمریکای لاتین» که چهارمین گزارش بین‌الملل رصد فرهنگی است در شهریور 1402 منتشر شده است.
آمریکای لاتین منطقه‌ای با 662 میلیون نفر جمعیت است که این جمعیت در 20 کشور پراکنده هستند. پیش‌بینی می‌شود با فرارسیدن سال 2056 جمعیت این منطقه به 752 میلیون نفر برسد.
حدود 76درصد جمعیت 600 میلیونی آمریکای لاتین از اینترنت استفاده می‌کنند که در میان این کشورها برزیل با 180 میلیون کاربر در رتبۀ نخست قرار دارد.
در رتبهبندی مناطق جهان با بیشترین نفوذ اینترنت، آمریکای لاتین و دریای کارائیب پس از آمریکای شمالی، اروپا و کشورهای مشترک‌المنافع چهارمین منطقه در جهان با بیشترین نفوذ کاربران اینترنت است. ضریب نفوذ اینترنت در این منطقه در سال 2019 میزان 66.7درصد بوده است.
میانگین سرعت اینترنت در این منطقه در سال 2020 مقدار 22 مگابایت بر ثانیه بوده است که نسبت به سال 2018 رشد 1.3درصدی داشته است.
میزان اعتماد به رسانه‌ها در آمریکای لاتین چندان جالب نیست و طبق دادههای یک نظرسنجی در سال 2020 مردم شیلی، کاستاریکا، اکوادور، گواتمالا، پرو و ونزوئلا کمتر از 36درصد به رسانه‌ها اعتماد داشته‌اند.
در نیمۀ اول سال 2022، مصرف‌کنندگان رسانه در آمریکای لاتین به‌طورمتوسط پنج ساعت و هفت دقیقه در روز صرف فعالیت‌های رسانه‌ای می‌کردند. این در حالی است که میانگین مدت‌زمان صرف‌شده برای مشاهدۀ تلویزیون روزانه 2 ساعت و 26 دقیقه بود. به‌طورکلی مصرف روزانۀ انسان لاتینی از رسانه‌های مختلف، 519 دقیقه برآورد شده است.
بیشترین استفادۀ مردم آمریکای لاتین از وسایل ارتباط‌جمعی به تلفن همراه اختصاص می‌یابد که روزانه حدود 5 ساعت از زمان خود را صرف آن می‌کنند. رسانه‌های چاپی مانند روزنامه و کتب و مجلات نیز با حدود 40 دقیقه مصرف روزانه در انتهای جدول قرار می‌گیرند.
در سال 2022، منطقۀ آمریکای لاتین و کارائیب در مجموع حدود 490 میلیون کاربر در شبکه‌های اجتماعی داشته‌اند. طبق نظرسنجی انجام‌شده در آگوست 2018 میزان 71درصد مردم آمریکای لاتین از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کرده‌اند. درحالی‌که 28درصد از مصاحبه‌شوندگان هیچ‌گاه از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کرده‌اند. همه‌گیری کرونا و رشد زیرساخت‌های اینترنتی در آمریکای لاتین و مواردی ازاین‌دست عواملی بوده‌اند که سبب رشد روزافزون استفاده از شبکه‌های اجتماعی شدند.
فیس‌بوک با 372 میلیون، اینستاگرام با 234 میلیون، تیک‌تاک با 150 میلیون، توییتر با 78 میلیون و اسنپ‌چت با 39 میلیون کاربر، به‌ترتیب محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در سال 2023 بوده‌اند.
مردم آمریکای لاتین رتبۀ دوم جهان را در استفاده از فیس‌بوک دارند. ضریب نفوذ فیس‌بوک در این منطقه 77.8درصد است و طبق دادههای موجود، مردم این منطقه بیش از 367 میلیون اکانت در فیس‌بوک ایجاد کرده‌اند.
بیشترین سرعت رشد تیک‌تاک در جهان متعلق به آمریکای لاتین است. حدود 136 میلیون کاربر لاتینی از تیک‌تاک استفاده می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود با فرارسیدن سال 2025، حدود 38درصد از جمعیت آمریکای لاتین از این شبکۀ اجتماعی استفاده کنند.
سینما به‌عنوان یک رسانۀ اثرگذار در آمریکای لاتین شناخته می‌شود که در این میان مکزیک از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در سال 2021، تماشاگران سینما در مکزیک حدود 117 میلیون نفر بودند؛ یعنی به‌طورمتوسط 0.9 بلیت سینما به ازای هر شهروند مکزیکی.
تلویزیون در آمریکای لاتین به دو دسته تلویزیون رایگان و پولی (کابلی) تقسیم می‌شود. در سال 2022، تعداد مخاطبین شبکه‌های پولی در کشورهای آمریکای لاتین حدود 61.1 میلیون نفر تخمین زده شده است. این در حالی است که آمار سال قبل، جمعیت 62.51 میلیون نفر را نشان می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود که این آمار کاهشی تداوم داشته باشد.
کمتر از 30درصد مردم کشورهای آمریکای لاتین هیچ‌گاه از رادیو استفاده نمی‌کنند. این در حالی است که بالغ‌بر 70درصد مردم این منطقه حداقل برای یک‌بار در هفته پای برنامه‌های رادیویی می‌نشینند. شایان توجه است که این آمار مربوط به رادیوهای ملی است و رادیوهای محلی از محبوبیت بسیار بالایی نزد مردم برخوردار هستند که آمار دقیقی از آن‌ها در دست نیست.
حدود 80درصد از مردم آمریکای لاتین در یک نظرسنجی اعلام کرده‌اند که هرگز از روزنامه استفاده نمی‌کنند. سرانۀ مطالعۀ رسانه‌های چاپی در آمریکای لاتین کمتر از 40 دقیقه در روز است که این خود بر مدعای فوق صحه می‌گذارد.
طی یک نظرسنجی در اوایل سال 2021 میزان 67درصد مردم پاراگوئه اظهار داشتند که طرفدار پادکست‌ها هستند. تقریباً دوسوم از پاسخ‌دهندگان در کاستاریکا و اکوادور نیز همین موضوع را بیان کردند. بااین‌حال، اقبال مردم شیلی، بولیوی، پرو، پاناما و برزیل به پادکست کمتر از 50درصد بود.
با افزایش سرعت دانلود پهنای باند ثابت، خدمات پخش ویدئو مبتنی بر پلتفرم‌های OTT در آمریکای لاتین محبوبیت فزاینده‌ای یافت. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2023 میزان 90درصد خانوارهایی که به اینترنت دسترسی دارند، از خدمات OTT بهره‌مند شوند. دراین‌بین آرژانتین و اروگوئه با 97درصد ضریب نفوذ OTT بالاترین جایگاه را در میان کشورهای آمریکای لاتین دارند.
آمریکای لاتین یکی از مهم‌ترین بازارهای برای پلتفرم‌های OTT است. نتفلیکس با 230 میلیون دنبال‌کننده در رتبۀ نخست و آمازون پرایم با 205 میلیون دنبال‌کننده در تعقیب نتفلیکس در آمریکای لاتین است. در میان کشورهای آمریکای لاتین شرایط برزیل اندکی متفاوت است؛ globoplay که یک شبکۀ محلی به شمار می‌آید با 30 میلیون کاربر در جایگاه نخست در این کشور قرار دارد.
