پیمایش ملی سال 1389

دینداری ایرانیان

پیمایش ملی دینداری ایرانیان در سال 1389 به مدیریت عباس کاظمی و مهدی فرجی در سازمان تبلیغات اسلامی انجام شده است.
تصویر دینداری ایرانیان

مطالعاتی که به‌صورت پیمایش‌های ملی در ایران انجام شده‌اند هم به لحاظ تعداد محدود و هم به لحاظ زمانی نوپا هستند. چنین مطالعاتی ضمن ارائۀ یک تصویر شفاف از جامعه می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های مختلف به کمک مدیران بیاید. درواقع هدف پیمایش‌های ملی، دانش‌محور و اطلاعات‌محور کردن برنامه‌ریزی‌هایی است که در سطح کلان در جامعه انجام می‌شود. یکی از موضوعات اساسی که می‌تواند هم به پرسش‌های مهم پاسخ دهد و هم در سیاست‌گذاری‌ها مفید واقع شود، پیمایش وضعیت دینداری ایرانیان مسلمان است. در طول دهه‌های گذشته دینداری همواره موردتوجه برنامه‌ریزان و محققان و دانشگاهیان بوده است. (کاظمی و فرجی، 1388) اما در بسیاری از موارد موضوع دینداری یا بخش کوچکی از سنجش نگرش‌ها را شکل می‌داده یا آنکه میدان مطالعۀ پیمایش‌ها در سطح استانی یا منطقه‌ای محدود بوده است. در دهۀ اخیر کوشش‌هایی در جهت سنجش وضعیت دینداری در سطح ملی انجام شده است که بسیار ارزشمند هستند، این گزارش نیز استمرار برنامۀ مطالعاتی است که در سال‌های اخیر در ایران به اهتمام سازمان‌های پژوهشی در ایران به انجام رسیده است.

مطالعۀ حاضر، دینداری را در ابعاد مختلفی سنجیده است که توضیح آن در فصل مربوط آمده است. همان‌گونه که روشن است دینداری ابعادی دارد و نمی‌توان آن را به یک بعد یا یک جنبه تقلیل داد. در عین حال نمی‌توان به‌سادگی از دینداری در وضعیتی کلی سخن گفت مگر آنکه آن را به ابعاد کوچک‌تری چون ابعاد اعتقادی، تجری و عاطفی، اخلاقی، رفتاری و مناسکی تقسیم کرد. در هر یک از این ابعاد نیز زیرمجموعه‌های دیگری وجود دارند که در طراحی مدل تحقیق موردتوجه بوده‌اند. در سنجش این ابعاد ما از روش پیمایش استفاده کرده‌ایم. درعین‌حال اعتقاد داریم که نمی‌توان سنجش دینداری را صرفاً به یک روش محدود کرد. روش‌های گوناگون هر یک می‌توانند ابعاد دقیق‌تری از موضوع را برای ما روشن سازند. استفاده از روش پیمایش در این تحقیق در مرتبۀ اول مبتنی بر سودمندی‌هایی است چنین روشی برای مدیریت و برنامه‌ریزی در سطح کلان در اختیار ما قرار می‌دهند چراکه نتایج داده‌های پیمایشی تصویری از وضعیت دینداری در ابعاد مختلف ارائه می‌کنند که می‌تواند مبنایی برای قضاوت اولیه از جامعه پیشِ رو فراهم سازد.

284069