-
پردیس عامری
دکتری مطالعات جنسیت دانشگاه قم -
مهدیس صادقی پویا
دکتری مطالعات جنسیت دانشگاه پاریس
چکیده
گزارش پیشِ رو به سفارش دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در راستای بررسی، تحلیل و نقد اجتماعی فیلم‌هایی که به‌تازگی در سینمای ایران به نمایش درآمده‌اند، نگاشته شده است. برای تدوین این گزارش 10فیلم نمایش داده شده در سینماها یا شبکۀ خانگی در 4 سال اخیر (92-95) مورد بررسی و تحلیل محتوا قرار گرفت و باتوجه‌به معیارها و هنجارهای اجتماعی و همچنین رویکردهای تغییرات فرهنگی و اجتماعی امروز، نقد شدند.
تحلیل اجتماعی فیلم‌های سینمایی –در نمونۀ آماری با 10فیلم تازه اکران شده- کمک می‌کند تا بتوان به استانداردهای اجتماعی مناسب‌تری در سینمای کشور به‌عنوان پرمخاطب‌ترین رسانه دست یافت و سینماگران را به ساخت فیلم‌ها و مجموعه‌هایی با تمرکز بر مشکلات جامعۀ امروزی ایران با هدف هم‌افزایی اجتماعی و همراهی با کنشگران جامعۀ مدنی در کاهش آسیب‌های اجتماعی ترغیب کرد.
این 10فیلم که با مشورت جامعۀ مدنی به‌عنوان نمونه‌ای از فیلم‌های پرشمار دیگری از این دست انتخاب شد، حاوی آموزه‌های منفی و فاقد معیارهای لازم برای کاهش معضلات و آسیب‌ها و توجه به نیازهای مردم است.
بررسی‌ها نشانگر آن است که تولیدات سینمایی در نمونۀ موردبررسی حاوی مؤلفه‌های بازتولید و رواج خشونت و ستیز علیه زنان و کودکان به صور مختلف و در اشکال پنهانی است که در فرآیند کارشناسی و بازبینی دیده نشده‌اند. این فیلم‌ها علی‌رغم صرف هزینه‌های سنگین برای ساختشان، نمونه‌هایی تهی از هرگونه پیام آموزنده و سازنده هستند. تدوین‌کنندگان گزارش پس از شرح مبسوط این کاستی‌ها، راهکارها و پیشنهادهایی برای رفع نواقص، اقدامات اصلاحی مناسب و پایه‌ریزی ساختار تحقیقاتی در آینده ارائه داده‌اند.