نظام آموزشی کشور نباید تجربۀ آموزش مجازی در دورۀ کرونا را کنار بگذارد. بسیاری از مسائل و مشکلاتی که در مورد آموزش مجازی گفته می‌شود، مربوط به مسائل زیرساختی، فنی و سازمانی است و به نفس این شیوۀ آموزش و بهره‌وری آن مربوط نیست. بنابراین بهتر است در کنار آموزش حضوری، آموزش مجازی نیز در برخی از روزهای هفته، ماه یا سال درنظرگرفته شود تا در صورت ایجاد بحران (هر بحرانی) نظام آموزشی کشور با وقفه مواجه نشود. البته آموزش مجازی فقط مختص زمانه‌های بحران نیست، در روزهای عادی نیز می‌توان از قابلیت آن بهره برد. هم‌اکنون و در آینده، آموزش و پژوهش در دنیای فناوری و مجازی اهمیت اساسی دارد.

هدف اصلی این گزارش بررسی و تحلیل عملکرد «ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد» و عملکرد «کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد» بر اساس داده‌ها و اطلاعات گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ بر اساس این بررسی، سعی بر این است که پیشنهاد‌هایی راهبردی برای ستاد، جهت افزایش کارایی و اثربخشی فعالیت‌های کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد داشته باشیم.

پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از تحلیل ثانویۀ پیمایش‌های ملّی، فراز و فرود گرایش‌های فردگرایانه و جمع‌گرایانه در ایران را در دو حوزۀ ارزش‌ها و نگرش‌های فرهنگی و چگونگی مصرف کالاهای فرهنگی نشان دهد. بازۀ زمانی موردبررسی، از سال 1353 تا سال 1398 را دربرمی‌گیرد.

مسئله‌آمیز بودن مقولۀ گروه‌های مرجع در ایران بر کسی پوشیده نیست. رقابت گروه‌های مختلف برای کسب مرجعیت اجتماعی، سیاسی و فکری، بحث بر سر افول جایگاه و اثرگذاری گروه‌های مرجع پیشین از روحانیت تا روشنفکران، ظهور یا گسترش روندهای جدید مانند «سلبریتی‌سازی» در عرصۀ کسب مرجعیت‌های اجتماعی و نگرانی از گروه‌های مرجع جدید و نوظهور، ازجمله مسائل مناقشه‌برانگیز مرتبط با گروه‌های مرجع در جامعۀ ایران بوده است. متن حاضر به دنبال آن است ضمن شناسایی اهمیت و جایگاه گروه‌های مرجع در ایران باتوجه‌به متغیرهای جمعیت‌شناختی، مرجعیت برخی گروه‌های مهم را که طی زمان دستخوش تغییر شده است، مطالعه کند. این گزارش را فاطمه فلاح نوشته است.

هرچند کالاهای فرهنگی بر همۀ افراد تأثیر دارد اما به سبب تأثیرپذیری بیشتر گروه‌های جوانان و کودکان، در مطالعات و سیاست‌گذاری‌ها این گروه‌ها اهمیت بیشتری دارند. ازهمین‌رو در این گزارش تولید و مصرف کالاهای فرهنگی کودکان مدنظر قرار گرفته است. تولید کالاهای فرهنگی در حوزۀ کودکان به چه صورت است؟ میزان مصرف هر کدام از کالاهای فرهنگی در کودکان چقدر است؟

یافته‌ها و تحلیل‌های این گزارش در مورد تحول در فناوری اطلاعات و ارتباطات و تغییراتی که در روند مرجعیت رسانه‌ای و خبری جامعۀ ایران رخ داده است، نشان می‌دهد که آیندۀ رسانه‌ای ایران و جهان پیچیده، متنوع، متکثر و رقابتی است و سیاست‌های رسانه‌ای موجود مانند طرح صیانت از فضای مجازی، فیلترینگ و پارازیت‌های ماهواره‌ای، مواجهه‌ای هدفمند و کارآمد با این جهان رسانه‌ای متنوع و رقابتی نیست.

فرهنگ اقتصادی عبارت است از نگرش‌ها، گرایش‌ها، رفتارها و کنش‌های اقتصادی افراد در یک اجتماع و هر آنچه که افراد در مورد پدیده‌های اقتصادی می‌اندیشند و در حوزة اقتصاد عمل می‌کنند. گزارش حاضر سعی دارد بر مبنای یافته‌های حاصل از پژوهش‌های دیگر به توصیف فرهنگ اقتصادی ایرانیان بپردازد. این گزارش توسط دکتر خیام عزیزی مهر، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نوشته شده است.

این گزارش به رویدادها و دگرگونی‌های تئاتر ایران (سیاست‌گذاری و اجرای آن) در دورۀ یک‌سالۀ 1398 می‌پردازد، گرچه به دلیل گسترش بیماری کووید 19 و تأثیر بنیادینش بر شرایط تئاتر، به‌ناچار وضعیت تئاتر تا میانۀ سال 1399 نیز بررسی شده است. این گزارش توسط رضا کوچک‌زاده نوشته شده است.

هدف اصلی این گزارش توصیف ابعاد فرهنگی خانواده در حوزه ازدواج، طلاق و باروری در ایران است. در این راستا تلاش می شود، ضمن مرور برخی از تحولات اخیر و روندهای تغییرات رفتاری و نگرشی در حوزه ازدواج و خانواده در ایران، برخی از ابعاد فرهنگی خانواده شناسایی شود. این گزارش توسط دکتر حجیه بی‌بی رازقی نصرآباد، عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جمعیت کشور نوشته شده است.

در چند دهه اخیر در ایران مباحثی درباره کم‌رنگ ‌شدن اخلاق و ویژگی‌های اخلاقی در کشور به‌وجود آمده است و برخی از محققین و اندیشمندان بر این باورند که جامعه در مسیر زوال اخلاقی قرار گرفته است؛ گرچه برخی دیگر معتقدند روند کلی زندگی مدرن در تمام جوامع به این سمت رفته است و مشکلات اخلاقی را ناشی از سازمان و ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی قلمداد می‌کنند. از اینرو گزارش رصد ارزش‌های اخلاقی در جامعه ایران (بررسی روند تغییر ارزش‌های اخلاقی در طی چند دهه اخیر) تلاش کرده با بررسی داده‌ها، اطلاعات و نتایج پیمایش‌های ملی به بررسی وضعیت اخلاق در جامعة ایران بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که وضعیت اخلاق در جامعه ایرانی با تمام مناقشاتی که درباره اخلاق، تعریف آن و مرزبندی‌های معرفت‌شناختی‌اش وجود دارد؛ چگونه است؟ این گزارش توسط سجاد یاهک و سما کشاورز دیزجینی نوشته شده است.

نشاط و شادی از مهم‌ترین مولفه‌های درونی و عاطفی تعیین‌کننده کیفیت زندگی انسان معاصر است که موجب پویایی و تحرک جامعه و شکوفایی استعدادها شده و به عنوان پدیده‌‌ی اچتماعی اثرگذار در کاهش آسیب‌ها و مسائل متعدد در سطح خرد و کلان مطرح می‌شود. طبق داده‌های مربوط به نشاط جامعه ایران هرچند میزان شادی ایرانیان در دوره‌های زمانی اتجام پیمایش‌ها مقادیر متفاوتی به دست آمده؛ اما به صورت کلی، متوسط رو به پایین بوده که وضعیت نامطوب جامعه ایران در این زمینه استنباط می‌شود.

عامل انسانی منبعی راهبردی برای سازمان‌ها محسوب می شود و با توجه به جایگاه مهم سازمان‌های فرهنگی در کشور و ماموریت و رسالت آنها در برنامه های توسعه موضوعی در خور تامل قلمداد می شود. پژوهش حاضر که توسط علی اضغر جعفری انجام شده، به این موضوع می پردازد که منابع انسانی سازمان‌های فرهنگی در ایران چه وضعیتی دارند؟

رصد یکی از حوزه‌های مهم مطالعات و بررسی‌های استراتژیک بوده است و رصد فرهنگی از الزامات پیاده‌سازی و اجرا سند جامع مهندسی فرهنگی به شمار می‌آید. در این گزارش اصول، مبانی، مفهوم و از همه مهم‌تر روش‌شناسی رصد فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته و گام‌ها یا مراحل آن پیشنهاد شده است. همچنین ساختار و سازمان‌دهی مناسب برای اجرای رصد فرهنگی نیز تحلیل شده. این گزارش توسط دکتر ابراهیم حاجیانی نوشته شده است.

این گزارش که به منظور رصد وضعیت بودجهٔ فرهنگی کشور تنظیم شده است، سعی کرده نگاهی به جایگاه فرهنگ در قوانین بودجه و انواع اعتبارات فرهنگی انداخته و دستگاه هایی که از این اعتبارات بودجه دریافت می کنند، را معرفی کند. در این گزارش قوانین بودجهِ سالانهِ پس از انقلاب اسلامی و از سال 1360 تا سال 1399 مورد بررسی قرار گرفته است. نویسندهٔ این گزارش دکتر ابراهیم غلام‌پور آهنگر است.

این گزارش با استفاده از روش تحلیل مضمون، بیانات و ابلاغیه های مقام معظم رهبری با موضوع رصد را تحت سه مضمون کلیدی، یکپارچه کننده و کلان تحلیل کرده است. در این پژوهش بیانات و ابلاغات معظم له در خصوص رصد مبتنی بر کنش، ذیل دو مضمون کلان دسته بندی شده اند: 1- رصد کنش مدار؛ و 2- رصد واکنش مدار که خود به دو نوع «رصد محیطی» و «رصد سیاستی و گفتمانی» تقسیم می شود.

در این پژوهش پس از توضیح ادبیات نظری این مطالعه با موضوع «فرهنگ فقر و فقر فرهنگی»، در فصول مختلفی با عناوین «توزیع اجتماعی هنر: سهم مردم آسیب‌پذیر در دسترسی به هنر»، «برای فقرا؛ علیه فقرا: طرح مسئلۀ فقر در آثار هنری»، «هنردرمانی: هنر برای آسیب‌دیدگان اجتماعی»، «اقدام اجتماعی هنر برای تهی‌دستان» و «جمع‌بندی: بازنگری در سیاست‌های هنر»، سعی شده نقش فرهنگ و هنر در کاهش آسیب‌های اجتماعی تشریح شود. در پایان پیشنهادهایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق گسترش فرهنگ و هنر ارائه شده است.

خصیصه بزرگ سینمای ایران در تصویر جهانی آن؛ سینمای کم هزینه، واقع گرایانه با قصه‌های جهانی و دردمندانه درباره انسان است. در این گزارش مسیر سینمای ایران در سال 1398، از گزارش میراث سال 1397 آغاز و با طرح و نقد و بررسی بررسی جریان سیاست‌گذاری (سیاست‌های اداری و مدیریتی، اقتصادی و مالی) و برنامه‌ریزی‌های مرتبط با تولید و پخش و اکران و حضور در جشنواره‌های داخلی و خارجی ادامه می‌یابد. همچنین جریان فیلم‌سازی سال 1398، از منظر تفکیک نقش نهادهای فیلمسازی در کشور گزارش و بررسی می‌شود و در نهایت با سخنی کوتاه پیرامون اخبار رخدادهای اعضای خانوادة سینمای کشور بسته پایان می ‌یابد.

این پژوهش به دنبال فهم و شناخت روندهای خبری موجود در رسانه‌های اجتماعی در سال 1398 و تحلیل آن‌ها جهت اتخاذ سیاست‌های مناسب در سال‌های آتی است. در این پژوهش، روندهای خبری مهم سال 1398 که در رسانه‌های اجتماعی بازتاب داشته با روش تحلیل مضمون و از طریق کدگذاری کیفی، مورد ارزیابی قرار گرفته است. به همین جهت بیش از 20 رویداد مهم خبری در سال 1398 شناسایی شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است.

در این گزارش که به وضعیت مطبوعات در سال 1398 و روندهای آن در سال 1399 می‌پردازد، ابتدا سعی شده است مسئله اصلی مطبوعات در ایران و عللی که در ایجاد آن مسئله نقش داشته‌اند تشریح و تبیین شوند؛ این کار با مرور رویدادهای سال 1398 صورت می‌گیرد اما از مرور صرف رویداد به تحلیل وضعیت مطبوعات می‌رسد. سپس مسایل اقتصادی مطبوعات بررسی می‌شود و نگاه سنتی به مطبوعات شرح داده می‌شود. در انتها نیز راهکارهایی سیاستی برای حل مسئله مطرح می‌شود.

در گزارش حاضر ابتدا وضعیت موجود موسیقی ایران در سال 1398 توصیف شده و در ادامه دو رویداد مهم مرتبط با موسیقی در این سال (حواشی پیرامون قانون اخذ مالیات از اجراهای صحنه‌ای و همخوانی آهنگ ساسی مانکن در مدارس) تشریح شده است. به نظر می‌رسد این دو رویداد گویای وضعیت موسیقی کشور از نظر اقتصادی، فرهنگی و وضعیت نهادهای سیاست‌گذاری و متولی است.بر اساس این گزارش موانع بوروکراتیک با ضعف‌های مترتب بر ساختار، بودجه و تخصص در دفتر موسیقی به شکل موانعی برای تغییر وضعیت موجود موسیقی هویدا می‌شود و این دلایل، در پیوند با محدودیت‌های ایجادشده‌ی رسمی در بستر ایدئولوژیک، موجب زوال موسیقی ایرانی در بخش میراثی و فرهنگی می‌شود.در بخش پایانی این گزارش، روندهای آینده بر اساس وضعیت کنونی توصیف شده است.