تحلیل برنامه ششم توسعه در حوزه فرهنگ

مقایسه نقش دولت و مجلس در بخش فرهنگی برنامه ششم توسعه

در فروردین 1396 برنامه پنج ساله ششم توسعه به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد. مرکز پژوهش‌های مجلس در مرداد 1396 گزارشی از مقایسه تطبیقی ماده‌ها و احکام حوزه فرهنگ در لایحه دولت، مصوبات کمیسیون فرهنگی، کمیسیون تلفیق و قانون مصوب منتشر می‌کند. در ادامه به مهم ترین نکات این گزارش ذیل سه عنوان لایحه دولت، مصوبات کمیسیون فرهنگی و قانون برنامه ششم اشاره شده است.
رصد یکی از حوزه‌های مهم مطالعات و بررسی‌های استراتژیک بوده است و رصد فرهنگی از الزامات پیاده‌سازی و اجرا سند جامع مهندسی فرهنگی به شمار می‌آید. در این گزارش اصول، مبانی، مفهوم و از همه مهم‌تر روش‌شناسی رصد فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته و گام‌ها یا مراحل آن پیشنهاد شده است. همچنین ساختار و سازمان‌دهی مناسب برای اجرای رصد فرهنگی نیز تحلیل شده. این گزارش توسط دکتر ابراهیم حاجیانی نوشته شده است.
این گزارش که به منظور رصد وضعیت بودجهٔ فرهنگی کشور تنظیم شده است، سعی کرده نگاهی به جایگاه فرهنگ در قوانین بودجه و انواع اعتبارات فرهنگی انداخته و دستگاه هایی که از این اعتبارات بودجه دریافت می کنند، را معرفی کند. در این گزارش قوانین بودجهِ سالانهِ پس از انقلاب اسلامی و از سال 1360 تا سال 1399 مورد بررسی قرار گرفته است. نویسندهٔ این گزارش دکتر ابراهیم غلام‌پور آهنگر است.

گزارش رصد فرهنگی (6)

رصد در نگاه مقام معظم رهبری

این گزارش با استفاده از روش تحلیل مضمون، بیانات و ابلاغیه های مقام معظم رهبری با موضوع رصد را تحت سه مضمون کلیدی، یکپارچه کننده و کلان تحلیل کرده است. در این پژوهش بیانات و ابلاغات معظم له در خصوص رصد مبتنی بر کنش، ذیل دو مضمون کلان دسته بندی شده اند: 1- رصد کنش مدار؛ و 2- رصد واکنش مدار که خود به دو نوع «رصد محیطی» و «رصد سیاستی و گفتمانی» تقسیم می شود.
گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران حاوی مجموعه ای از آخرین اطلاعات اجتماعی و فرهنگی کشور است که تهیه و انتشار آن توسط مرکز آمار ایران از بهار سال 1399 آغاز شده است.
بنا به دستور معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور، داده‌های فرهنگی کلیه مراکز فرهنگی کشور باید در اختیار مرکز رصد فرهنگی کشور قرار گیرد.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همانند سال‌های گذشته در سالنامه 1398 نیز مهم‌ترین آمار مربوط به فرهنگ و هنر را منتشر کرده است. این سالنامه فقط شامل اطلاعات مربوط به حوزه کاری و وظایف محوله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، فلذا آمار مندرج در این مجموعه شامل عملکرد سایر دستگاه‌هایی که به نوعی دارای فعالیت فرهنگی هستند نمی‌شود.
گلچینی از آمار فعالیت‌های فرهنگی 19 نهاد زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از‌جمله سه معاونت‌ امور فرهنگی، هنری و مطبوعاتی و سازمان‌های وابسته در این سالنامه منتشر شده است. هدف اصلی از انتشار سالنامه آماری «فرهنگ و هنر» انعکاس حرکت و قدم‌های فرهنگی است
این سالنامه شامل مهم‌ترین آمار سه معاونت‌ فرهنگی، هنری ومطبوعاتی و همچنین سازمان‌های وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از‌جمله سازمان سینمایی، اوقاف، و فرهنگ و ارتباطات اسلامی است. گزیده‌ای از آمار‌ها که مهم‌ترین اقلام محسوب می‌شود و نشان‌دهنده‌ی حرکت بخش فرهنگ است در سالنامه ارائه می‌شود.
در این سالنامه آمارهای مهمی مانند: تعداد عناوین و شمارگان کتاب­‌های منتشر شده، تعداد عناوین رسانه­ های چاپی و الکترونیکی، تعداد عناوین نمایش‌­های تولید و اجرا شده، تعداد سینماها، تعداد سالن­‌های سینما، تعداد کتابخانه‌های عمومی و اعضای آن، تعداد موسسات فرهنگی هنری چند منظوره و ... ارایه شده است.
سالنامه آماری فرهنگ و هنر سال 1394 مشتمل بر ۲۰ فصل است. در ابتدای هر فصل واژه‌ها و مفاهیم با اقلام آماری تعریف می‌شود تا کاربران برداشت مشترکی از اقلام آماری داشته باشند و در ادامه اطلاعات آماری حوزه از سال 1381 تا سال 1394 به صورت سری زمانی در قالب جداول و نمودارها ارائه شده است.
پژوهش سهم فرهنگ در اقتصاد ملی در سال 1387 توسط عطاءالله رفیعی آتانی و به نظارت مهدی ناظمی اردکانی انجام پذیرفت. این پروژه به سفارش دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام پذیرفته است.
گزارش «بررسی و شناخت ابعاد و شاخص‌های فرهنگی سند چشم‌انداز 1404 ج.ا.ا در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» توسط علی‌اصغر جعفری و به سفارش معاونت توسعه مدیریت و منابع دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1395 تهیه و تدوین‌شده است.