دومین جلسۀ دادهخوانی مهاجرت با محوریت وضعیت مهاجرین افغانستانی در ایران و مادرایرانیها به همت مرکز رصد فرهنگی کشور و اندیشکدۀ مطالعات فرهنگ و توسعه برگزار شد.
مدیر اجرایی مرکز رصد فرهنگی کشور با اشاره به پخش شدن چندباره دادههای مخدوش درباره میل به مهاجرت ایرانیان در فضای رسانهای کشور گفت: اینطور نیست که، چون مثلا مخاطبان کانال مجازی شما در یک نظرسنجی آنلاین گفتهاند که میخواهند مهاجرت کنند، پس مثلا ۶۰ درصد از مردم در پی مهاجرتند؛ این چنین ادعاهایی وهن علم است.
مدیر مرکز رصد فرهنگی کشور با اعلام عدد میل به مهاجرت ایرانیان گفت: بر مبنای دادههای مراکز مختلف افکارسنجی که با شیوههای علمی و بهصورت میدانی و تلفنی و حجم نمونۀ ملی، یعنی همۀ کشور، گردآوری و در مرکز رصد فرهنگی کشور از لحاظ روشی اعتبارسنجی شده است، میل به مهاجرت ایرانیان عددی بین ۲۴ تا ۲۸ درصد است.
براساس دادههای موجود، تعداد فرزندان بیشناسنامه حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی بیش از 100هزار نفر است. بسیاری از این افراد بیشتر خود را بهسمت مادر متمایل میدانند اما در جامعه اینطور پذیرفته نشدهاند و ازاینرو درگیر سرگردانی هویتی هستند. بیهویتی قانونی مادرایرانیها نتایج عمیق فرهنگی در زیستار فردی افراد و جامعۀ پیرامونی بهوجودمیآورد و در نسلهای بعدی آسیبهای فرهنگی اجتماعی بزرگتری را در پی خواهد داشت. این گزارش در تلاش است تا روند قانونی طیشده در مورد قانون تابعیت مادرانه را بهطورخلاصه شرح دهد و با ارائۀ آمارهای موجود و روایتهایی از زندگی این افراد وضعیت فعلی را روشن کند. بهعلاوه با تشریح ابعاد فرهنگی زیستار مادرایرانیها بتواند پیشنهادات مؤثری برای سیاستگذاری در این حوزه ارائه دهد.
مقالۀ «هویت اجتماعی و مقاومت فرهنگی؛ مطالعۀ مصرف کالاهای فرهنگی غیرمجاز در شهر تهران» را محمدمهدی رحمتی، همایون مرادخانی، مهدی سلطانی گردفرامرزی و سجاد مرادی نوشتهاند و در دورۀ 19، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان 1391 مطالعات جامعهشناختی منتشر شده است.
محمود هدایت در سال 1365 برای سازمان برنامه و بودجه گزارشی تحت عنوان «مهاجرتهای خارجی و علل و آثار و آن در ایران» نوشته و به نکات قابلتوجهی در حوزۀ مهاجرت توجه کرده است که در ادامه میآید.
محمد اصغری، مدیر اجرایی مرکز رصد فرهنگی کشور گفت: در جدیدترین گزارش مرکز رصد فرهنگی کشور، بر اساس تجمیع دادههای پژوهشی مراکز مختلف، چیزی حدود ۷۲ درصد از افراد بالای ۱۸ سال شیعه ایرانی برای زیارت اربعین ابراز تمایل کردهاند. این عدد تقریبا مشابه سال گذشته است.
گزارش «وضعیت مهاجرت ایران» به بررسی روندهای مهاجرت از ایران و مهاجرت به ایران میپردازد. در این گزارش به مسائل مهم حوزۀ مهاجرت اعم از آمار مهاجران، آموزش مهاجران حاضر در ایران، مسئلۀ مادرایرانیها، سازمان ملّی مهاجرت، نخبگان مهاجر در ایران و مهاجرهراسی یا مهاجرستیزی پرداخته شده است.
این گزارش که براساس جدیدترین دادههای آماری وضعیت حجاب در جمهوری ترکیه تهیه شده، ضمن مروری بر تاریخ مجادله بر سر حجاب در ترکیه از دوران آتاتورک تا به امروز، به صنعت و بازار حجاب در ترکیه میپردازد و توصیفی از مسائل امروزین حجاب در ترکیه ارائه میکند. درنهایت نیز با تکیه بر دادههای جدیدالانتشار، مروری جامع بر وضعیت حال حاضر حجاب در ترکیه ارائه میدهد.
مقالۀ «سنجش نگرش مردم ایران در خصوص بازیهای رایانهای (مقایسۀ نگرش افراد موردمطالعه در ردۀ سنی 7 تا 40 سال)» را مسعود کوثری، معصوم آقازاده و سید محمدعلی سیدحسینی نوشتهاند و در بهار 1397 در فصلنامۀ مطالعات فرهنگ ارتباطات منتشر شده است.
پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در آبان 1389 نظرسنجی تلفنی پیرامون میزان گسترش توجه مردم به سحر و جادو، جایگاه دعانویسی در میان فرهنگ مردم و تأثیرات آن بر روابط خرافهپرستی انجام داده است که گزارش آن در ادامه میآید.
مقالۀ «مسئلهشناسی حجاب در جامعۀ ایرانی (مورد کاوش: مقالات علمی 1383-1397)» را ابراهیم اخلاصی، ابوالقاسم فاتحی دهاقانی و امیرحسن شیعی نوشتهاند و در شمارۀ دوم مجلۀ بررسی مسائل اجتماعی ایران در پاییز و زمستان 1400 منتشر شده است.
آنچه در پی میآید، ابتدا گزارشی از ارزشها و نگرشهای مردم خوی مبتنی بر نتایج «پیمایش وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعۀ ایران» است که در سال 1396 انتشار یافته است. این گزارش ازاینرو واجد اهمیت است که آشنایی با وضعیت پیشابحران در خوی رخ دهد و برای فهم تأثیرات زلزله در خوی تکرار این پیمایش پس از گذار از مراحل ابتدایی بحران و تثبیت نسبی شرایط محیطی، ضروری است. بهعلاوه در ادامه رصد فرهنگی وضعیت پسازلزله با استفاده از روش مردمنگاری سریع آمده است که حاصل مشاهدات میدانی پژوهشگران مرکز رصد فرهنگی کشور و مردمنگاران و اساتید همکار مرکز در مناطق زلزلهزدۀ خوی است.
ابراهیم حاجیانی در مرداد ماه 1400 نقدی با عنوان «تمرکز بر هویت ملّی» بر گزارش پژوهشی «جامعه، دولت و ایدۀ شکاف قومی در ایران» نوشتۀ هادی سلیمانی قرهگل نوشت که در اینجا آورده میشود.
«کرونا و امر دینی» گزارشی از چالشهای دین و دینداری در مواجهه با پاندمی کرونا در ایران (30 بهمن 1398- 30 خرداد 1399) است که محسن حسام مظاهری آن را زیر نظر پژوهشکدۀ فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نوشته است.