مجموعه جستارهای سویه‌های فرهنگی و اجتماعی کرونا منتشر شد

کرونا و جامعه ایران (جلد ۲)

در خرداد ۱۳۹۹ نخستین مجموعه جستارهای پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات درباره سویه‌های فرهنگی و اجتماعی کرونا منتشر شد و حال با آشکار شدن ابعاد جدیدی از این همه‌گیری جلد دوم این مجموعه نیز منتشر شده است. این مجموعه به کوشش محمد سلگی، داریوش مطلبی و محمد فکری گردآوری شده و مجموعه‌ای از نویسندگان جستارهای مختلف آن را نوشته‌اند.
کتاب «سیمای فکری مرگ در بین ساکنین شهر تهران» نوشته دکتر رضا تسلیمی طهرانی توسط انتشارات نیو منتشر شده است، این کتاب در برگیرنده چهار فصل «تحقیق در حوزه جامعه شناسی مرگ و مردن»، «نظریه جامعه شناختی مرگ و مردن»، سیمای مرگ در بین ساکنین شهر تهران»، «نتیجه گیری نهایی: مرگ، دین و سبک زندگی» و مشتمل بر 189 صفحه است.

گزارش رصد فرهنگی (۱4)

فرهنگ اقتصادی ایرانیان

فرهنگ اقتصادی عبارت است از نگرش‌ها، گرایش‌ها، رفتارها و کنش‌های اقتصادی افراد در یک اجتماع و هر آنچه که افراد در مورد پدیده‌های اقتصادی می‌اندیشند و در حوزة اقتصاد عمل می‌کنند. گزارش حاضر سعی دارد بر مبنای یافته‌های حاصل از پژوهش‌های دیگر به توصیف فرهنگ اقتصادی ایرانیان بپردازد. این گزارش توسط دکتر خیام عزیزی مهر، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نوشته شده است.
هدف اصلی این گزارش توصیف ابعاد فرهنگی خانواده در حوزه ازدواج، طلاق و باروری در ایران است. در این راستا تلاش می شود، ضمن مرور برخی از تحولات اخیر و روندهای تغییرات رفتاری و نگرشی در حوزه ازدواج و خانواده در ایران، برخی از ابعاد فرهنگی خانواده شناسایی شود. این گزارش توسط دکتر حجیه بی‌بی رازقی نصرآباد، عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جمعیت کشور نوشته شده است.
سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۰ نمایانگر آخرین و به‌روزترین آمار و اطلاعات حوزه مهاجرت‌های بین‌المللی در ایران و جهان است و نسبت به سالنامه‌ مهاجرتی سال 1399 بهبود یافته است.
کتاب «جستارهایی در آموزش عالی، علم و بحران کرونا در ایران» به کوشش حسین میرزایی و توسط مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم منتشر شده است. این کتاب دارای چهار بخش «آموزش عالی و تحولات آن»، «مسئولیت اجتماعی دانشگاه»، «اموزش مجازی در دانشگاه‌ها» و «حال و آینده علم» و مشتمل ۴۵۶ صفحه است.
این کتاب که تأملات برخی از اعضای هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره تبعات فرهنگی و اجتماعی شیوع ویروس کرونا در حوزه‌های علمی، اجتماعی، دینی، سیاسی، مدیریتی و رسانه‌ای منتشر شده است.
در چند دهه اخیر در ایران مباحثی درباره کم‌رنگ ‌شدن اخلاق و ویژگی‌های اخلاقی در کشور به‌وجود آمده است و برخی از محققین و اندیشمندان بر این باورند که جامعه در مسیر زوال اخلاقی قرار گرفته است؛ گرچه برخی دیگر معتقدند روند کلی زندگی مدرن در تمام جوامع به این سمت رفته است و مشکلات اخلاقی را ناشی از سازمان و ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی قلمداد می‌کنند. از اینرو گزارش رصد ارزش‌های اخلاقی در جامعه ایران (بررسی روند تغییر ارزش‌های اخلاقی در طی چند دهه اخیر) تلاش کرده با بررسی داده‌ها، اطلاعات و نتایج پیمایش‌های ملی به بررسی وضعیت اخلاق در جامعة ایران بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که وضعیت اخلاق در جامعه ایرانی با تمام مناقشاتی که درباره اخلاق، تعریف آن و مرزبندی‌های معرفت‌شناختی‌اش وجود دارد؛ چگونه است؟ این گزارش توسط سجاد یاهک و سما کشاورز دیزجینی نوشته شده است.

گزارش رصد فرهنگی (10)

وضعیت نشاط اجتماعی در ایران

نشاط و شادی از مهم‌ترین مولفه‌های درونی و عاطفی تعیین‌کننده کیفیت زندگی انسان معاصر است که موجب پویایی و تحرک جامعه و شکوفایی استعدادها شده و به عنوان پدیده‌‌ی اچتماعی اثرگذار در کاهش آسیب‌ها و مسائل متعدد در سطح خرد و کلان مطرح می‌شود. طبق داده‌های مربوط به نشاط جامعه ایران هرچند میزان شادی ایرانیان در دوره‌های زمانی اتجام پیمایش‌ها مقادیر متفاوتی به دست آمده؛ اما به صورت کلی، متوسط رو به پایین بوده که وضعیت نامطوب جامعه ایران در این زمینه استنباط می‌شود.

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی منتشر کرد:

ویژه‌نامه پیامدهای شیوع کرونا

در این ویژه نامه که از سوی مرکز علمی و تخصصی ارزیابی تاثیرات اجتماعی وابسته به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی منتشر شده است، آثار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روان شناختی کرونا تحلیل و بررسی شده است.
از اسفند ۱۳۹۹ تا اردیبهت ۱۴۰۰ دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با همکاری مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) ده موج نظرسنجی در خصوص نگرش مردم به این بیماری و سیاست‌های دولت در قبال آن و همچنین اثرات آن بر زندگی شهروندان در شهر تهران انجام داده است.

پیمایش ملی رفتارهای فرهنگی ایرانیان

پیمایش ملی مصرف کالاهای فرهنگی 1378 (موج اول)

پیمایش ملی «فعالیت و مصرف کالاهای فرهنگی در 28 شهر مرکز استان کشور: رفتارهای فرهنگی ایرانیان» در سال 1378 توسط دفتر طرح های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرا شد. مدیریت علمی این طرح بر عهده دکتر احمد رجب زاده بود. موج دوم و سوم این پیمایش ملی در سال های بعد با عنوان «پیمایش ملی مصرف کالاهای فرهنگی» تکرار شد.
مقاله حاضر به معرفی پیمایش ملی «وضعیت، نگرش و مسائل جوانان ایران» که در سال 1381 انجام شده است می‌پردازد. نویسنده این مقاله حسین لطف آبادی دبیر وقت شورای علمی-پژوهشی سازمان ملی جوانان و مجری طرح مذکور است. این مقاله در فصلنامه پژوهشی-کاربردی مطالعات جوانان، شماره اول و دوم، زمستان 1381 و بهار 1382 منتشر شده است.