هویت ایرانی از دیدگاه صاحب‌نظران و مردم

چکیده

نویسندگان این مقاله تلاش دارند با بهره‌گیری از روش تحلیل اسنادی به مطالعۀ خلقیات یا صفات اخلاقی-فرهنگی شایع ایرانیان طی نیم قرن گذشته بپردازند. این پژوهش از سوی نظریه‌های هویت و تغییر فرهنگی پشتیبانی می‌شود. جامعۀ آماری متشکل از برخی اسناد و منابع تاریخی منعکس‌کنندۀ خلقیات ایرانیان و اظهارنظرهای مردم در فضای مجازی است. تحلیل داده‌ها از طریق راهبرد تکرار مداوم صورت گرفته است تا اشباع مفاهیم حاصل شود. پژوهش با این فرض آغاز شد که به‌نظرمی‌رسد ایرانیان با ویژگی‌هایی شناخته یا معرفی شده‌اند که در بیشتر موارد محصول مطالعۀ علمی نبوده است. بنابراین نمی‌توان از یک هویت فرهنگی پایدار تحت عنوان خلقیات ایرانی نام برد. این مطالعه نشان داد که مردم و صاحب‌نظران در مورد هویت فرهنگی ایرانی توافق‌نظر کامل ندارند. اطلاعات به‌دست‌آمده بر این امر دلالت دارد که در دنیای معاصر یک فرد ایرانی مدرن، به‌مراتب تقدیرگراتر و منزوی‌تر از گذشته است، آن‌ها از کاهلی و از قضاوت بدون اندیشه بیزارند، به کثرت‌گرایی قومی و برجسته‌کردن تفاوت هویت‌های فرهنگی اقوام و حفظ مرزهای جداکنندۀ گروه‌های قومی اهمیت می‌دهند.

لینک مقاله در دوفصلنامۀ مسائل اجتماعی ایران