-
پروین قاسمی
دکترای انسانشناسی دانشگاه تهران
امروزه گردشگری در ابعاد مثبت و منفی بر جوامع میزبان تأثیر میگذارد. اثرات و پیامدها گردشگری شامل اثرات اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی است. با وجود این، آثار فرهنگی و اجتماعی گردشگر از جمله مهمترین پیامدهای توسعه گردشگر در هر منطقه هستند. گردشگر میتواند، نمادهای فرهنگی جامعه میزبان را تبدیل به کالا نماید و باعث تخریب آثار فرهنگی، استحالۀ فرهنگی، تهاجم فرهنگی و ناهنجاریهای فرهنگی، در نتیجه تحمیل فرهنگ گردشگران به جامعه میزبان شود. دهستان سولقان دارای جاذبههای فرهنگی- مذهب متعددی است و به واسطۀ برخورداری از این جاذبههای فرهنگی و مذهبی، مورد توجه بسیاری از گردشگرانی است که با انگیزههای عمدتا مذهبی و زیارتی به این منطقه مسافرت میکنند. هدف این پایاننامه شناسایی آثار و آسیبهای منفی فرهنگی ناشی از توسعه گردشگری بر دهستان سولقان با تأکید بر راهبرد فرهنگ محور است. روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات در این پژوهش میدانی است و برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. در این تحقیق بنا بر ضرورت، چهار نوع پرسشنامه شامل پرسشنامه گردشگران، جامعه محلی، مدیران و کارشناسان تهیه و تکمیل شده است. برای تعیین مقدار روایی این ابزار کمی از روش صوری استفاده شد که پس از چند مرحله بازنگری مورد تأئید اساتید دانشگاه تهران قرار گرفت و جهت محاسبه مقدار پایایی پرسشنامهها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برای پرسشنامه گردشگران 0/81 به دست آمد که این مقدار در پژوهشهای علوم انسانی رضایت بخش است. برای تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیات از نرم افزار آماری spss و آزمونهای همبستگی اسپیرمن و پیرسون، آزمون کای اسکوئر و آزمون t-test تک نمونهای، ویلکاکسون و فریدمن استفاده گردید. یافتههای تحقیق نشان میدهد توسعه گردشگری فرهنگ محور، در برنامهریزی گردشگری روستائی در دهستان سولقان، میتواند ضمن فائق آمدن بر آسیبهای گردشگر، از منافع بیشتری بر جامعۀ میزبان برخودار بوده و آسیبهای فرهنگی کمتری را بر آنان وارد سازد. بر این اساس، پتانسیلهای دهستان سولقان در زمینهی توسعهی گردشگری فرهنگمحور، شامل مواردی مانند برگزاری مراسمهای مذهبی و زیارتی، جشنوارهها و رویدادهای گوناگون است که بهرهگیری از آنها میتواند منجر به تعامل فرهنگی بیشتر جامعهی میهمان (گردشگران) و جامعهی میزبان و کاهش اثرات منفی فرهنگی گردشگران بر جامعه میزبان شود.
اطلاعات بیشتر درباره این پایاننامه از اینجا قابل دسترس است.