گزارش رصد فرهنگی (46)

نوجوانان تهران و مسجد

گزارش «نوجوانان تهران و مسجد؛ بررسی وضعیت ارتباط نوجوانان تهران و مسجد» تیرماه 1402 منتشر شده است.
تصویر نوجوانان تهران و مسجد

بنا به سرشماری 1400، درحال‌حاضر حدود 5/1 میلیون نوجوان 10-20 ساله در تهران داریم که از این جمعیت 760هزار نفر آن‌ها در بازۀ سنی 15-20 سال قرار دارند که نقطۀ تمرکز پژوهش حاضر است.

درحال‌حاضر 3451 باب مسجد در تهران موجود است و جمعیت ائمۀ جماعات نیز به 2300نفر (در سال 1397) می‌رسد.

در آخرین داده‌های آماری 8/74درصد نوجوانان تهرانی هیچ زمانی از سال در مسجد برای نماز جماعت حاضر نمی‌شوند که این عدد در نوجوانان کل کشور 6/54درصد است. از 2/25درصد باقی‌مانده، حدود نیمی از آن‌ها یعنی 2/13درصد کل نوجوانان تهرانی، حداقل ماهی یک‌بار در نماز جماعت مسجد شرکت می‌کنند.

بیشترین نحوۀ ارتباط نوجوانان با مسجد، از طریق نماز جماعت، عزاداری‌ها و مراسم‌های مناسبتی و بسیج بوده است (1/34درصد نماز جماعت و 4/31 عزاداری‌ها و مراسم‌های مناسبتی و 2/16درصد بسیج).

مهم‌ترین دلیل نوجوانان برای شرکت‌نکردن در نماز جماعت مسجد، نداشتن وقت (2/32درصد) و عدم‌وجود علاقه یا احساس خوب (2/14درصد)، عدم‌احساس لزوم به مسجدرفتن (4/9درصد)، نبودن کسی که با او به مسجد بروم (4/9درصد)، فاصلۀ زیاد مسجد تا خانه (7/8درصد) و عدم‌جذب از سوی فعالیت‌های مسجد (1/7درصد) است.

نوجوانا تهرانی، در خصوص فعالیت‌های مسجد پیشنهاداتی ازجمله فعالیت‌های تفریحی (2/31درصد)، آموزشی (5/25درصد)، ورزشی (3/24درصد) است. در نظرسنجی دیگری نیز این پیشنهادها مطرح شده و ترتیب فراوانی نیز همین است.

6/81درصد نوجوانان تهرانی، امام جماعت مسجد محلۀ خود را نمی‌شناسند و با وی هیچ‌گونه آشنایی ندارد. لازم به ذکر است میزان مراجعۀ نوجوانان به مسجد و سرای محله تقریباٌ مساوی است (5/26درصد مسجد، 27درصد سرای محله یا فرهنگسرا).

مسئلۀ قابل‌توجه آمار رفتن نوجوانان به مجالس روضه و عزاداری است که فراوانی آن بیش از مسجد، سخنرانی و مجالس دعا و قرائت قرآن است. ده درصد نوجوانان تهرانی حداقل ماهی یک‌بار در مجالس روضه شرکت می‌کنند و 8/42درصد آن‌ها هیچ زمانی از سال در این مراسم‌ها شرکت نمی‌کنند که این عدد در نماز جماعت 8/74درصد بود.

5/75درصد نوجوانان تهرانی در جلسات سخنرانی دینی شرکت نمی‌کنند که این عدد در جلسات دعا و قرآن به‌ترتیب 2/74 و 9/79 است. اما در مورد زیارت اهل قبور و زیارت امامزاده‌ها میزان افرادی که هیچ‌گاه در این مناسک شرکت نمی‌کنند کمتر و به‌ترتیب 39 و 44درصد است.

اما در مورد قرآن خواندن در منزل که عملی فردی است، میزان کسانی که حداقل ماهی یک‌بار در منزل که عملی فردی است، میزان کسانی که حداقل ماهی یک‌بار در منزل قرآن می‌خوانند بیشتر است (1/24درصد).

بنا به پیمایش‌های ملی انجام شده، میزان اعتقاد به خدا، معاد و احساس نزدیکی به خدا، در افراد در کل کشور از مناسک جمعی بسیار بالاتر است و بیش از 90درصد است.

294316