آنچه پیشِ روی شماست، گزارشی از وضعیت و برخی مسائل فرهنگی ارتباطی دهۀ محرم سال 1445 هجری قمری است که براساس آخرین نتایج نظرسنجی ملی دربارۀ مشارکت و حضور در آیین‌های عزاداری دهۀ اول محرم در مرداد 1402 هجری شمسی و همچنین تحلیل و بررسی سیاستی پررنگ‌ترین مناقشات فرهنگی در باب دهۀ محرم امسال ازجمله حسینیه‌های رسانه‌ای و تحولات جدید حوزۀ مداحی و هیئت است.

در گزارش حاضر ابتدا آماری از وضعیت مساجد در سطح ملی و استانی و جهانی ارائه می‌شود. سپس با استفاده از پیمایش‌های ملّی، جایگاه مسجد در رفتار دینی و اجتماعی بررسی می‌شود.

گزارش حاضر روند و تحولات جمعیتی کشور ایران را با تأکید بر چالش‌ها و مسائل جمعیتی موردمطالعه و بررسی قرار داده است. در این مسیر به مهم‌ترین چالش جمعیتی در کشور توجه شده که باروری زیر سطح جانشینی است.

گزارش فرهنگ اقتصادی به آخرین آمارها و اطلاعات ارزش‌ها و نگرش‌ها و رفتارهای اقتصادی می‌پردازد.

براساس داده‌های موجود، تعداد فرزندان بی‌شناسنامه حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی بیش از 100هزار نفر است. بسیاری از این افراد بیشتر خود را به‌سمت مادر متمایل می‌دانند اما در جامعه این‌طور پذیرفته نشده‌اند و ازاین‌رو درگیر سرگردانی هویتی هستند. بی‌هویتی قانونی مادرایرانی‌ها نتایج عمیق فرهنگی در زیستار فردی افراد و جامعۀ پیرامونی به‌وجودمی‌آورد و در نسل‌های بعدی آسیب‌های فرهنگی اجتماعی بزرگ‌تری را در پی خواهد داشت. این گزارش در تلاش است تا روند قانونی طی‌شده در مورد قانون تابعیت مادرانه را به‌طورخلاصه شرح دهد و با ارائۀ آمارهای موجود و روایت‌هایی از زندگی این افراد وضعیت فعلی را روشن کند. به‌علاوه با تشریح ابعاد فرهنگی زیستار مادرایرانی‌ها بتواند پیشنهادات مؤثری برای سیاست‌گذاری در این حوزه ارائه دهد.

گزارش «وضعیت مهاجرت ایران» به بررسی روندهای مهاجرت از ایران و مهاجرت به ایران می‌پردازد. در این گزارش به مسائل مهم حوزۀ مهاجرت اعم از آمار مهاجران، آموزش مهاجران حاضر در ایران، مسئلۀ مادرایرانی‌ها، سازمان ملّی مهاجرت، نخبگان مهاجر در ایران و مهاجرهراسی یا مهاجرستیزی پرداخته شده است.

این گزارش که براساس جدیدترین داده‌های آماری وضعیت حجاب در جمهوری ترکیه تهیه شده، ضمن مروری بر تاریخ مجادله بر سر حجاب در ترکیه از دوران آتاتورک تا به امروز، به صنعت و بازار حجاب در ترکیه می‌پردازد و توصیفی از مسائل امروزین حجاب در ترکیه ارائه می‌کند. درنهایت نیز با تکیه بر داده‌های جدیدالانتشار، مروری جامع بر وضعیت حال حاضر حجاب در ترکیه ارائه می‌دهد.

«ارتباطات بین‌المللی و جهانی فرهنگ» پنجمین گزارش از سلسله گزارش‌های توصیه‌های سیاستی دربارۀ مسائل فرهنگی و هنری است که در معاونت پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به‌وسیلۀ مهرداد محمدی تدوین شده است.

آنچه در پی می‌آید، ابتدا گزارشی از ارزش‌ها و نگرش‌های مردم خوی مبتنی بر نتایج «پیمایش وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعۀ ایران» است که در سال 1396 انتشار یافته است. این گزارش ازاین‌رو واجد اهمیت است که آشنایی با وضعیت پیشابحران در خوی رخ دهد و برای فهم تأثیرات زلزله در خوی تکرار این پیمایش پس از گذار از مراحل ابتدایی بحران و تثبیت نسبی شرایط محیطی، ضروری است. به‌علاوه در ادامه رصد فرهنگی وضعیت پسازلزله با استفاده از روش مردم‌نگاری سریع آمده است که حاصل مشاهدات میدانی پژوهشگران مرکز رصد فرهنگی کشور و مردم‌نگاران و اساتید همکار مرکز در مناطق زلزله‌زدۀ خوی است.

معاونت پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات سلسله گزارش‌های سیاستی در مورد مسائل فرهنگی و هنری با تأکید بر نتایج پیمایش‌ها و پژوهش‌ها تدوین کرده است. هر کدام از این گزارش‌ها بر یک حوزه متمرکز است. گزارش حاضر در مورد هنر (موسیقی، نمایشی و تجسمی) است که محمدرضا مریدی در بهار 1400 آن را نوشته است.

معاونت پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات سلسله گزارش‌های سیاستی در مورد مسائل فرهنگی و هنری تدوین کرده است. هر کدام از این گزارش‌ها بر یک حوزه متمرکز است. گزارش حاضر در مورد کتاب است که محمد گرامیان نیک در بهار 1400 آن را تدوین کرده است.

معاونت پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات سلسله گزارش‌های سیاستی در مورد مسائل فرهنگی و هنری تدوین کرده است. هر کدام از این گزارش‌ها بر یک حوزه متمرکز است. گزارش حاضر در مورد سینما است که مصطفی اسدزاده در بهار 1400 آن را تدوین کرده است.

گزارش «فضای مجازی و محصولات دیجیتال» معاونت پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات را حامد طاهری کیا در بهار 1400 نوشته است. این گزارش با تأکید بر نتایج پیمایش‌ها و پژوهش‌ها توصیه‌های سیاستی در این حوزه ارائه می‌دهد.

پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از تحلیل ثانویۀ پیمایش‌های ملّی، فراز و فرود گرایش‌های فردگرایانه و جمع‌گرایانه در ایران را در دو حوزۀ ارزش‌ها و نگرش‌های فرهنگی و چگونگی مصرف کالاهای فرهنگی نشان دهد. بازۀ زمانی موردبررسی، از سال 1353 تا سال 1398 را دربرمی‌گیرد.

یافته‌ها و تحلیل‌های این گزارش در مورد تحول در فناوری اطلاعات و ارتباطات و تغییراتی که در روند مرجعیت رسانه‌ای و خبری جامعۀ ایران رخ داده است، نشان می‌دهد که آیندۀ رسانه‌ای ایران و جهان پیچیده، متنوع، متکثر و رقابتی است و سیاست‌های رسانه‌ای موجود مانند طرح صیانت از فضای مجازی، فیلترینگ و پارازیت‌های ماهواره‌ای، مواجهه‌ای هدفمند و کارآمد با این جهان رسانه‌ای متنوع و رقابتی نیست.