برنامه‌ریزی منطقه‌ای در محدوده یک استان در گام نخست نیاز به بررسی و تحلیل شرایط موجود آن هم به طور مستمر دارد تا بر اساس آن بتوان با تقویت و تکیه بر نقاط قوت از فرصت ها بهره برد و به برطرف کردن نقاط ضعف و کاهش اثرات تهدیدها پرداخت. بررسی مستندات موجود، نشان می‌دهد؛ اطلاعات دقیقی از فعالیت‌ها و عملکرد فرهنگی و هنری استان‌ها وجود ندارد و گزارش‌های موجود، مبتنی بر واقعیات و نیازهای فرهنگی هنری استان نیست. هدف اصلی پژوهش، شناسایی راهکارهایی عملی برای برنامه ریزی در جهت توسعه فرهنگی و هنری خراسان شمالی است.
در این پژوهش، پس از توصیف ویژگی های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی استان خراسان شمالی، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها، خواست‌ها و نیازها و همچنین ظرفیت های فرهنگی و هنری بومی از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده شد. تعداد 17 نفر از نخبگان فرهنگی شامل اساتید، فرهیختگان، هنرمندان و نویسندگان و مدیران برجسته، با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. تحلیل محتوای مصاحبه های انجام شده برای تعیین نقاط قوت و ضعف و تهدیدها و فرصت های پیش روی استان در توسعه فرهنگی و هنری با روش سوات انجام شد.
نتایج نشان داد؛ بزرگترین نقاط قوت استان در زمینه فرهنگ و هنر را می توان پیشینه تاریخی استان؛ استقبال مردم از فرهنگ و هنر؛ تنوع فرهنگی و کثرت قومیت ها؛ موسیقی منحصر به فرد؛ غنای فرهنگ عامه و سبک زندگی روستایی و عشایری دانست. مهم ترین نقاط ضعف استان را می توان عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری در حوزه فرهنگ و هنر؛ مهاجرت نخبگان فرهنگی و هنری به استان ها و شهرهای برخوردار؛ عدم توازن در توزیع امکانات شهری؛ کمبود سالن سینمایی و نمایش؛ الگو برداری در تولید آثار فرهنگی و هنری و مناسب نبودن امکانات و شرایط روستاهای استان دانست. هم مرز بودن با کشور ترکمنستان؛ همجواری با استان خراسان رضوی و فرهنگ روستایی و عشایری از مهم ترین فرصت ها و کمبود نقدینگی در حوزه فرهنگ و هنر؛ اجرایی نشدن قانون مالکیت معنوی؛ کمبود سواد رسانه ای افراد جامعه و گسترش استفاده از رسانه‌های دیجیتال از مهم ترین تهدیدهای عرصه فرهنگ و هنر استان است. مهم ترین نیازهای فرهنگی و هنری استان عبارت بودند از: افزایش تبلیغات و بازاریابی محصولات فرهنگی استان؛ افزایش تعداد و کیفیت رویدادهای فرهنگی و هنری؛ ایجاد زیرساخت های لازم برای تولیدات فرهنگی و هنری مدرن؛ انجام پژوهش و تحقیق در زمینه فرهنگ و هنر استان؛ بهینه سازی زیرساخت های ارتباطی و اطلاعاتی؛ ایجاد پاتوق های فرهنگی و انتخاب مسئولین فرهنگی و هنری از بین اهالی فرهنگ و هنر.
همچنین مهم ترین ظرفیت های شناخته شده در عرصه فرهنگ و هنر استان حضور افراد جوان با انگیزه در عرصه فرهنگ وهنر؛ انجمن های ادبی و هنری؛ دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی؛ مساجد و کانون های فرهنگی؛ رسانه های خبری و مطبوعات استانی وکتابخانه های عمومی بودند.