کد مطلب: 283928
سه شنبه 31 خرداد 1401 14:50
مطلب حاضر چکیدهای از گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با عنوان «وضعیت هنر در ایران (1): آشنایی با متولیان عرصه هنر (سازمانها و نهادهای فرهنگی-هنری)» است که در سال 1385 منتشر شده است.
مهمترین یافتههای این گزارش بهقرار زیر است:
هنر و حاکمان
حکام بنا به دلایلی نسبت به هنر گرایش داشته و دارند. این دلایل بهقرار زیر است: (صفحه 4)
نحوه حضور دولت در عرصه هنر
سه رویکرد دراینباره وجود دارد. (صفحه 4)
نقشهای مختلف دولت در عرصه هنر
هنر و حکومت در ایران
بر اساس قانون اساسی و قوانین عادی و جاری میتوان به برخی شخصیتهای حقوقی اشاره نمود که بر طبق وظایف و اختیارات قانونی، در عرصه هنر نقش مهم و ویژهای ایفا مینمایند:
در نهایت باید گفت که نتایج بررسیهای این گزارش نشان میدهد که 224 نهاد مختلف در عرصه هنر دارای مسئولیت میباشند.
نحوه و چگونگی حضور و فعالیت متولیان مختلف در عرصههای مربوط به هنر
سیاستگذاری: منظور از سیاستگذاری آن دسته از سازمانها و نهادها هستند که وظایف مربوط به تعیین سیاستها و اهداف کلان در زمینههای مختلف هنری را بر عهده دارند. (صفحه 13) مهمترین این نهادها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و درنهایت سازمان فرهنگی و هنری شهرداری هستند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش سیاستگذاری (صفحه 13)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
10 |
4.5 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
214 |
95.5 |
برنامهریزی: برنامهریزی در اینجا به فرایندی گفته میشود که شامل اتخاذ و ارزیابی مجموعهای از تصمیمات مرتبط به هم در مورد هنر و اجرای آنها هست. (صفحه 16) مهمترین نهادهای مسئول در این عرصه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بسیاری از نهادهای وابسته به این وزارتخانه، سازمان میراث فرهنگی، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی و سازمان فرهنگی-هنری شهرداریها هستند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش برنامهریزی (صفحه 16)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
34 |
15.2 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
190 |
84.8 |
نشر و توزیع: به مجموعه فعالیتهایی اطلاق میشود که در آن آثار هنری تکثیر و در نقاط مختلف در اختیار مخاطبان قرار میگیرد. (صفحه 19) مهمترین نهادها در این عرصه شامل نهادهای وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صداوسیما، حوزه هنری و سازمان فرهنگی-هنری شهرداریها هستند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش نشر و توزیع (صفحه 19)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
58 |
28.9 |
دستگاههای کمفعالیت یا غیرفعال |
166 |
74.1 |
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش حفظ و نگهداری (صفحه 19)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
25 |
11.2 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
199 |
88.8 |
نظارت: بررسی بازخورد سیاستها و برنامههای اتخاذشده و تحلیل روند آثار هنری عرضهشده و جمعبندی آن را شامل میشود. (صفحه 20) مهمترین دستگاه در این بخش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش نظارت (صفحه 21)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
34 |
15.2 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
190 |
84.8 |
تولید: مجموعه فعالیتهایی که برای خلق و ایجاد آثار هنری انجام میپذیرند. (صفحه 21) مهمترین دستگاهها در این عرصه سازمانهای وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صداوسیما و حوزه هنری هستند. در کنار این نهادها سازمانهایی همچون موسسه فرهنگی-هنری جهاد دانشگاهی، بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سازمان فرهنگی-هنری شهرداریها قرار دارند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش تولید (صفحه 22)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
18 |
8 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
206 |
92 |
توسعه: به فعالیتهایی که توسط برخی دستگاهها و نهادها در راستای بهرهمندی تولیدکنندگان و توزیعکنندگان آثار هنری از فناوریها بهویژه فناوریهای جدید انجام میپذیرد، اطلاق میگردد. (صفحه 22) مهمترین دستگاهها در این حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صداوسیما، سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و سازمان صنایعدستی هستند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش توسعه (صفحه 22)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
13 |
5.8 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
211 |
94.2 |
حمایت: به مجموعه کمکهای مادی و معنوی به هنرمندان برای ترغیب و تشویق ایشان برای تولید آثار هنری و رشد ایشان گفته میشود. (صفحه 22) بنیاد فرهنگی البرز و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مهمترین نهادها در این عرصه محسوب میشوند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش حمایت (صفحه 23)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
54 |
24.1 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
170 |
75.9 |
آموزش: شامل تربیت هنرمند و آموزش هنر میشود. (صفحه 23) مهمترین دستگاه در این رابطه وزارت آموزشوپرورش، دانشگاهها، سازمان میراث فرهنگی، انجمن سینمای جوان، بنیاد رودکی و سازمان تبلیغات اسلامی هستند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش آموزش (صفحه 23)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
60 |
26.8 |
دستگاههای کمفعالیت یا غیرفعال |
164 |
73.2 |
گردآوری: شامل جمعآوری اسناد، آثار و مدارک هنری در کنار حفظ و نگهداری از آثار هنری است. (صفحه 23) مهمترین دستگاهها در این عرصه شامل سازمان میراث فرهنگی، فیلمخانه ملی ایران، موسسه اطلاعرسانی نمایه، مرکز گسترش آموزشهای هنری، سازمان تبلیغات اسلامی، مجمع جهانی تقریب مذاهب، کتابخانه و سازمان اسناد ملی و موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی هستند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش گردآوری (صفحه 24)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
16 |
7.1 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
208 |
92.9 |
صدور مجوز: شامل صادر کردن اجازه برای تولید، توزیع، واردات، صادرات، آموزش و تبلیغ آثار هنری، ایجاد مؤسساتی که در این عرصه فعالیت میکنند و تصویب آییننامهها و اساسنامههای این نهادها میشود. (صفحه 24) مهمترین نهادها در این عرصه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای هنر میباشند.
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش صدور مجوز (صفحه 25)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
9 |
4 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
215 |
96 |
ترویج: برخلاف توزیع و تبلیغ، ترویج به دنبال آن است تا ارزشهای خاصی را در سطح جامعه بگستراند. (صفحه 25)
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش ترویج (صفحه 25)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
22 |
9.8 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
202 |
90.2 |
تبلیغ: به نقش هنر و آثار هنری در رابطه با تبلیغ مربوط است. مهمترین دستگاهها در این عرصه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، مراکز قرآنی، صداوسیما، سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، حوزههای علمیه و نهادهای نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها هستند. (صفحه 25)
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش تبلیغ (صفحه 26)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
21 |
9.4 |
دستگاههای کمفعالیت یا غیرفعال |
203 |
90.6 |
پژوهش: به تحقیق و پژوهش در هنر مربوط است. مهمترین دستگاهها سازمان میراث فرهنگی، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، شورای گسترش زبان فارسی، مرکز موسیقی و مرکز هنرهای تجسمی، حوزه هنری و موسسه سینمایی سوره میباشند. (صفحه 26)
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش حفظ و نگهداری (صفحه 19)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
55 |
24.6 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
196 |
75.4 |
امور خارجی (بینالملل): به حوزه مبادلات فرهنگی و هنری با سایر کشورهای جهان مربوط است. مهمترین دستگاهها در این بخش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان جهانگردی و ایرانگردی، سازمان میراث فرهنگی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، سازمان حج و زیارت و سازمان تبلیغات اسلامی محسوب میشوند. (صفحه 26 و 27)
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش امور خارجی (صفحه 27)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
24 |
10.7 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
200 |
89.3 |
اخبار: در این بخش سازمان مستقلی وجود ندارد اما اکثر خبرگزاریها بخشی از خبرپراکنی خود را به این حوزه اختصاص میدهند. (صفحه 27)
نحوه فعالیت دستگاههای مسئول در عرصه هنر در بخش اخبار (صفحه 27)
|
فراوانی |
درصد |
دستگاههای فعال |
30 |
13.4 |
دستگاههای کم فعالیت یا غیرفعال |
194 |
86.6 |
ارزیابی ساختار رسمی هنر در ایران
نتیجه بررسی و ارزیابی این گزارش از ساختار رسمی هنر در ایران بهقرار زیر است:
متن کامل این گزارش از پیوست زیر قابل دریافت است.